ум

Vikilug‘atdan olingan

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ум

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ум м, р. ума
1
aql; здравый ум sogʻlom aql; человек с умом aqlli odam, в здравом уме и твёрдой памяти aqli raso va esi joyida; это ничего не даёт ни уму, ни сердцу bu hech qanday foyda bermaydi; na aqlga oziq, na yurakka tomiziq; не твоего ума дело bunga sening aqling yetmaydi; ум хорошо, а два лучше посл. bir kalla yaxshi, ikkitasi undan ham yaxshi; maslahatli toʻy tarqamas; склад ума fikri-zikri, fikr-xayoli; сколько голов, столько умов посл. har kallada har xayol;
2 перен. высок. zoʻr aql egasi, oqil, dono, olim, mutafakkir; блестящий ум ajoyib olim; лучшие умы человечества insoniyatning eng dono kishilari; * без ума (быть) от кого-чего qoyil qolmoq, mahliyo boʻlmoq; в уме 1) dilda; 2) aqli joyida; считать в уме dilda sanamoq, ovoz chiqarmay hisoblamoq; в уме ли ты? разг. aqling joyidami? esing oʻzingdami?; за ум взяться (ili браться) aqli kirmoq; из ума вон разг. butunlay esdan koʻtarilibdi, butunlay esdan chiqibdi; и в уме нет (не было) разг. xayoli(m)da yoʻq edi, yetti uxlab tushi(m)ga ham kirmagan edi; на уме koʻnglida, xayolida, dilida; прийти на ум xayoliga (miyasiga) kelmoq; esiga tushmoq; сходить с ума 1) aqldan ozmoq, es-hushidan ajramoq; 2) о ком-чем, по ком-чём ili по кому-чему maftun boʻlmoq, shaydo boʻlmoq; себе на уме ichidan pishgan, pismiq; делать что-н. с умом разг. biror ishni aql-idrok (fahmu farosat) bilan qilmoq, juda yaxshi oʻrinlatmoq; ум за разум заходит у кого разг. es-hushi joyida boʻlmagan (es-hushi kirdi-chiqdi boʻlib turgan kishi haqida); ума не приложу (nimaligini) bilolmayman, tushunolmayman, aqlimga sigʻdirolmayman.

Sinonimlari

Antonimlari

Tarjimalari