artmoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
art-moq
Feʼl[tahrirlash]
artmoq
Etimologiyasi[tahrirlash]
ART- ’mato bilan ishqab xoli qil-’. Stol ustini hoʻl latta bilan a r t i n g. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’poklan-’ maʼnosini anglatgan arï- feʼlidan (Devon, III, 269; DS, 51) -t orttirma qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (КРС, 70); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan: arï- + t = arït- > art-> ärt-. Bu feʼl dastlab ’pok qil-’ maʼnosini bildir — gan, ’xoli qil-’ maʼnosi keyin oʻsib chiqqan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Narsa yuzasiga oʻrnashgan (ilashgan, yuqqan) kir, chang, suv va b.ni ishqab ketkazmoq. ◆ Xonani supurib, hoʻl lattada artibtozaladi. "Yoshlik ". ◆ ..sapsariq olmalardan yirikrogʻini tanlab, belbogʻ uchiga artganboʻldi-da, ochkoʻzlik bilan karsillatib tishladi. "Yoshlik ". ◆ ..beixtiyor dumalab tushgan yoshni artishuchun boshini egdi. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ Oshxonada koʻrdim bir badmast satang Qoʻl, ogʻzin artganinnon bilan qarang. Voqif . ◆ ..chaqaloqning terisi juda nozik boʻladi. Shuning uchun choʻmiltirgandan soʻng art- mang, sochiqni badaniga asta-asta bosib oling. "Saodat ".
shv. Poʻstini, poʻchogʻini olmoq; arch(i)- moq. ◆ Sabzi artmoq. Kartoshka artmoq.
- Hoʻl sochiq, latta bilan badanni ishqalamoq (badanni chiniqtirish uchun).
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
OʻTIL