bosim
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)bosim I[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
bo-sim
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
BOSIM I ’yuza birligiga toʻgʻri keladigan kuch’ (fizika termini). Uning hon b o s i m i tez-tez oʻzgarib turadi. Bu ot bâs- feʼlining ’ogʻirligʻi, kuchi bilan taʼsir et-’ maʼnosidan -(i)m qoʻshimchasi bilan yasalgan: bâs- + im = bâsim.
BOSIM II 'surunkasiga’, ’toʻxtamay’. Bir hafta b o s i m ishladik. Bu soʻz bâs- feʼlining ’ustma-ust faoliyat koʻrsat-’ maʼnosidan -(i)m qoʻshimchasi bilan yasalgan: bâs- + im = bâsim.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
fiz. Biror jism yuza bir-ligiga tik yoʻnalishda taʼsir qiladigan boshqa kuchni ifodalovchi fizik katgalik.◆ Qon bosimi. Atmoarera bosimi. n Bir million atmosfera bosimida temir hajmi, taqriban, 30 foizga kamayadi. "Fan va turmush".◆ Jahl chiqqanda, bosh miya mushaklarining tanobi tortiladi, qon tomirlari siqiladi, ichki qon bosimi oshib ketadi. "Saodat".
bosim II[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
bo-sim
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
rvsh. Tin olmay, toʻxtamay, su-runkasiga.◆ Jamshsh qizi bshshn olti kun bosim oʻtirib tikkan tagdoʻzi doʻppilarini sotgani ketdi. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o.◆ Rixsivoy aka hosilotlik vazifasidan olingach, uch kun bosim qishloqda koʻrinmadi. R. Fayziy, Choʻlga bahor keldi.◆ Uch kundan beri bosim chap koʻzim uchar edi. S. Ahmad, Qadrdon dalalar.
bosim III[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
bo-sim
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
shv. folk. Ustun, baland; afzal. Bosim kelmoq. n Bizlardan [parilar-dan
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
◆ odamning suluvi bosim keladi. "Balo-gardon".
bosim IV[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
bo-sim
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
esk. ayn. urgʻu.◆ Kitobni esa, ruscha tez va bosimlarini joyiga qoʻyib oʻqiy bilgani uchun, Saidiy oʻqishi kerak edi. A. Qahhor, Sarob.◆ Bundan tashqari, baʼzan soʻz-dagi bosimning oʻrni atayin almashtirilib.. "Adabiyot nazariyasi".
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
БОСИМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
bosim
Ruscha ru
bosim I
давление; ◆ qon bosim давление крови; ◆ atmosfera bosimi атмосферное давление.
bosim II
нареч.
подряд, беспрерывно, без перерыва; не отрываясь; ◆ uch kun bosim yomgʻir yogʻdi три дня подряд шёл дождь; ◆ dissertatsiya ustida bir oy bosim oʻtirdim я целый месяц не отрываясь сидел над диссертацией.
bosim III
лингв. уст. ударение.