hisob

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hi-sob

Etimologiyasi

a. 1-.1 ,,.- — hisoblash, hisoblab, sanab chiqish; sanoq; hisob-kitob; yakun chiqarish, hisobot

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Son, miqsorni bel-gilash uchun raqamlab atash; sanoq, sanash. ◆ Ogʻzaki hisob. Hisobda yanglishmoq. m ◆ Yaso-vulboshi hisobidan yanglishmay, oʻlim kal-tagini sanaydi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Qirmoq-daman fashist oʻgʻrini, Hisobimda hozir yuz oʻttiz. R. Bobojon . ◆ Sening hisobingga toʻgʻri keladimi ? Agar olgan hisobimiz toʻgʻri chiqsa, bu gal uning [ Otabekning] Margʻilonga quruq qatnab yurishining yettinchi qaytasi edi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

2 Hisobda boʻlgani; miqdor, sanoq. ◆ Ha-sharda qatnashayotganlarning hisobi. Fer-madagi qoʻylarning hisobi. Olarda hisobi — toʻqqiz, Berarda sanogʻi — oʻttiz. Maqol. ◆ shsh Rus shaharlariga borib savdo qiluvchilar Turkistonda juda oz hisobda boʻlib.. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Oʻrta hisobda Oʻrtacha hisob bilan ayt-ganda. ◆ Jamoa oʻrta hisobda yigirma besh sentnerdan hosil oladi. Hisobga olmoq 1) hisobini, „miqsorini belgilamoq“ . ◆ Majlis qatnashchilarini hisobga oldim ; 2) hisob-dagilar qatoriga kiritmoq, „hisobga qoʻsh-moq; hisoblamoq“ . ◆ Aka-uka Hasanbek, Husan-bek, tomda ishlayotgan gurji va pastdagi ikki yigitni hisobga olmaganda, qurilishda odam yoʻq edi. Mirmuhsin, „Meʼmor; 3) eʼ-tiborda tutmoq, eʼtiborga olmoq“ . ◆ Samarkand hokimi etib tayinlangan amirzoda-ning gʻoyatda yosh ekanini hisobga olib.. shoh Malik Tarxonni unga maslahatgoʻy va hi-moyachi etibtayishadi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ ..rektorat ham uning ikkita imtihondan "qarzi" borligini hisobga olib, bu qarorni tasdiqlagandi. Oʻ. Hoshimov; Qalbingga quloq sol . Hisobi yoʻq Son-sanogʻini belgilab boʻlmaydigan (belgilash qiyin) miqdorda, juda ham koʻp; behisob, hisobsiz. ◆ Xizmat qilar hisobi yoʻq sipoyi.. "Bahrom va Gu-landom" . ◆ ..bir tomondan kirib kelayotgan-larning hisobi yoʻq. K. Yashin, „Hamza“ . Hiso-biga yetmoq (asosan, boʻlishsiz shaklda) Son-miqsorini belgilamoq. ◆ Qiitoq kulbalari-ning cheti koʻrinmas, hovlilarning hisobiga yetib boʻlmasdi. "Oʻzbekiston qoʻriqlari" .

3 Kimsa yoki narsalarning mavjud-ligini, miqdorini belgilash roʻyxatidagi, unda qayd etiluvchi majmui; qayd etiluv-chilar (etilganlar), borlar guruhi, qatori. ◆ Inventar hisobi. Hisobga kiritmoq. Hi-sobdan chiqarilmoq. yat Hali bu hisobga fu-qarodan oʻldirilgan bechoralar kirmaydi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Boyagisi oʻn bitta-midi? Mana shu soʻnggisini hisobga yozing.. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

Hisob daftari 1) shaxs, narsa yoki son-miqdor qatori qayd etiluvchi daftar. ◆ U tirmashib, xirmonga chiqa boshladi.. tarozi yonida turgan Talʼat uni koʻrib qoldi she-killi, hisob daftarini paxta ustiga tash-lab, chopib keldi.. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol; 2) sarf-xarajat, tushum va sh“ .k. lar qayd etilgan daftar. -Hay, mayli.. men-da odamgarchilik bor, — ◆ deydi-da, hisob daftari bilan choʻtni oladi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

4 ayn. hisob-kitob 5. ◆ U[Otabek]oʻzining dushmanlarini oʻldirish uchungina Margʻilonga qatnab yurgan ekan, hisobini tugatdi-da, bedarak ketdi-qoldi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Hisob qilmoq ayn. hisob-kitob qilmoq q. hisob-kitob 1. U ◆ savdogarni oʻz huzuringizga olib kelib, hisobni oʻzingiz qilganingiz xoʻbroqdir. "Boʻtakoʻz" .

5 Oʻzaro kelishuv, bitimga koʻra oli-nadigan ulush, haq. ◆ Margʻilondan arava mi-nib keluvchi yol/gangan kishi boʻlib, Toshkent-ga kelishining ertasi kuni hisobini olgan edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

6 (asosan egalik, j.k. va ch.k. qoʻshimcha-lari bshshn) Kimsa, jamoa va b. tasarrufi-da, uning ixtiyorida boʻlgan narsa, moddiy boylik, oziq-ovqat, pul va sh.k. ◆ Gapning qis-qasi, oʻzga xalqlar hisobiga yashadi. S. Karomatov, „Oltin qum“ . ◆ Endi komandirovkaga ham oʻz hisobingizdan borib kelasizmi? S. Nurov, „Narvon“ .

7 Koʻpchilikka yoki kimsaga qilingan, boʻlgan ishlar haqida beriladigan maʼlu-mot. ◆ Keyin qoʻli bilan peshonasini siqdi-da, hisob berishga boshladi.. qaltiragan koʻllari bilan choʻt qoqdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Otni bir oz sovitdim, beda soldim, — ◆ Krbshx, birov undan: "Nima qilib yuribsan?" deb soʻrayotganday, hisob berdi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Mehmonxonalardan biri-da Mirzakarimboy oʻz gumashtasidan hisob olar edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

8 kam qoʻll. ayn. hisobot. ◆ Rahbarning yarim yillik hisobi. m ◆ Mening ikki oyogʻimni bir etikka tiqib, hisobimni qoʻyishlari mum-kin. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ .

9 esk. ayn. arifmetika. ◆ Yangi maktablar ochib, Qurʼoni karim va boshqa diniy dars-lar bilan birga, jugʻrofiya, tarix, hisob kabi ilmlarni ham talim beraylik. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ikkinchi darsda Zohidov degan yoshgina.. bir yigit hisobdan dars berdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

10 maxe. Hisoblash, hisoblab chiqish na-tijasi. Baʼzan u uzundan-uzoq handasaviy hi-soblarni qo/ozga yozib qolar, yana oʻychanlik bilan qamish qalam orqasini gʻajiy boshlar-di. Mirmuhsin, Meʼmor.

I Biror narsa uchun toʻlanadigan pul summasi qayd etilgan hujjat. ◆ Har bir stu-dent-qurilish otryadida iqtisod va ham-korlik shaxeiy hisoblari ochilgan. Gazetadan .

12 bux. Biror muassasa, tashkilot va sh.k. da buxgalteriya ish-muomalasini olib borish (yuritish) uchun xizmat qiluvchi moliyaviy operatsiya, shuningdek, hujjat-lar.

13 Sport oʻyinida tomonlar ochkosini belgilovchi raqamlar (raqamlarda ifoda-lanuvchi sonlar) nisbati. ◆ Oʻyinda hisobteng-lashdi — 2:2. Bu gal 5:2 hisobi bilan meh-monlar gʻalaba qilishdi.

Hisobni ochmoq Oʻyinda birinchi boʻlib 1 raqami bilan qayd etiluvchi amalni ba-jarmoq. Maye., birinchi toʻpni kiritmoq. ◆ Oʻyinning oʻttiz toʻqqizinchi minutida Boqi hisobni ochgan edi. R. Azizxoʻjayev, „Yashil chayla“ .

14 Gap oxirida (kesim tarkibida) "desa boʻlgudek", "deyarli" maʼnosini bildiradi. ◆ Gaz quritadigan sakkizta nasosning ham-masi montaj qilib boʻlindi hisob. Gazetadan . ◆ Na xotin, na bola-chaqa. Dunyodan toq oʻtdik hisob. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Elchiyev Roʻziyev bilan unchalik yaqin emas, osh-qatiq boʻlgan joyi ham yoʻq hisob. E. Aʼzam, „Javob“ .

15 Biror ish, xatti-harakatning qano-atlanarliligini, oʻrniga oʻtishini bildiradi. ◆ Oyogʻingizga qoʻy soʻysak arziydi, Yusuf-jon aka. Bu hisob emas, hovliga boramiz.. K. Yashin, „Hamza“ .

16 s. t. Iloj, chora; imkoniyat. ◆ Daryodan oʻtishning hisobi bormi? m ◆ Qaytay desam — quvadi, oʻtib ketishning sira hisobi yoʻq.. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Dardim ichimda. Bir oldingizga borib, yuragimni yozib kelaman deyman, sira hisobini qilolmay-man. R. Fayziy, „Hazrati inson“ .

17 folk. Nima qilish, ish-faoliyat rejasi, ish olib borish yoʻli. ◆ Bu soʻzni qiz eshitib, aqlini yitirib, hisobini yitirib, shoshib qoldi. "Murodxon" .

18 (3-sh. egalik va j.k. shaklida — hi-sobiga) koʻm. vazifasida. Asos, sabab, qarashlilik kabi munosabatlarni ifodalaydi; evaziga, uchun, tufayli. ◆ Katta mehnat hisobiga shunday natijalarga erishildi. n ◆ Bu yil uzumdan birinchi marotaba davlat hisobi-ga hosil yigʻib olindi. "Oʻzbekiston qoʻriq-lari" . ◆ Ogʻir minutlarda biz faqat soldat-larimizning mardligi va qatʼiyligi hisobi-ga dushmanni tutib turardik. N. Safarov, „Olovli izlar“ .

Bir hisobda Boshqa tomondan olib qaraganda; bir jihatdan. ◆ Bir hisobda, ayt-maganimiz durust boʻldi. shsh Bir hisobda, dadamning uxlab qolgani menga yaxshi boʻldi. "Pobeda"da bir oʻzim maza qilib keta-man.. S. Ahmad, „Choʻl burguti“ .

Antonimlari

ҲИСОБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

hisob
1 счёт, подсчёт; исчисление; ◆ yil ~i летосчисление; ◆ ogʻzaki ~ устный счёт; ◆ ~i yoʻq нет счёта, не счесть, очень много, тьма, несметное количество;◆ mening ~imcha 1) по моему подсчёту; 2) по моему предположению; ◆ ~ qilmoq подсчитывать; ◆ ~ qilib chiqmoq подсчитать; ◆ ~dan adashmoq 1) сбиться со счёта, терять счёт; 2) перен. сбиться с толку, теряться;
2 учёт; ◆ ~ga olmoq 1) брать на учёт, учитывать; 2) перен. учитывать, принимать в расчёт; ◆ ~ga olinmoq 1) учитываться, быть учитываемым; 2) перен. приниматься в расчёт, быть принимаемым в расчёт; ◆ ~ini olmoq производить учёт (кого-чего-л.);
3 отчёт; ◆ ~ bermoq давать отчёт, отчитываться (перед кем-чем-л.); ◆ ~ olmoq заставлять (кого-л.) отчитываться; принимать отчёт;
4 вычисление; расчёт; ◆ protsent ~lari процентные вычисления; ◆ formulaga muvofiq qilingan ~lar вычисления (расчёты), произведённые по формуле;
5 уст. арифметика; ◆ ~ darslari уроки арифметики, уроки по арифметике; ◆ ~ darsligi учебник арифметики, учебник по арифметике;
6 перен. выход (из положения); способ, путь (избавления, осуществления); возможность; ◆ ~ topmoq найти выход (из положения); найти путь, способ; найти возможность; ◆ daryodan oʻtishning hech ~i boʻlmadi не было никакой возможности переправиться через реку;
7 почти, можно сказать; ◆ ish bitdi ~ работа почти закончена; работу можно считать оконченной; можно считать, что работа окончена; ◆ bu yil qish boʻlmadi ~ в этом году зимы почти не было; ◆ 

• xoʻjalik ~i хозяйственный расчёт; ◆ bir ~da в известной мере (степени), с одной (другой) стороны; ◆ bir ~da sen ham haqli с одной стороны (по-своему) ты тоже прав; ◆ ~idan за счёт; в счёт; ◆ mening ~imdan за мой счёт; ◆ kelgusi yil ~idan в счёт будущего года; ◆ ~ emas не считается; не в счёт; ◆ bu ~ emas это не в счёт.