ket

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

ket

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Bosh (old) ga qarama-qarshi to-mon; orqa qism, orqa tomon; orqa. Mashi-naning keti.

2 Odam tanasining beldan pastki orqa qismi. Otshshagan sopqon ham boshga tegar, ham ketga. Maqol.

3 (3-sh. egalik shaklida) Choʻziq, davomli narsalarning tugaydigan joyi; poyoni, oxiri. Komila Oʻktamni dastlab katta boqqa olib kirdi. Keti koʻrinmagan mevali daraxtlar qatori taajjublanarli goʻzal edi. Oybek, O. v. shabadalar. Dada, osmon tegi juda ham keng-a ? Uning eng ketiga hech kim borganmi ? Q. Muhammadiy.

4 (3-sh. egalik shaklida) Oxiri, oqiba-ti, natijasi. Oʻqish — jafoli, keti — va-foli. Maqol. ■■ Uch-toʻrt kundan buyon bulut arimaydi. Keti yomon boʻladi, shekilli. Oybek, O. v. shabadalar. Oʻylanmagan ishning keti pushmondir. "Nurali". Birni uchga sotishning keti boʻlar voy. "Mushtum".

5 Narsa yoki kimsaning yuz, bet, old tomoniga qarshi tomon; ort, orqa. Ketga surmoq. n -Ota.. — dedi Mayna oʻzini ketga tashlab. Sh. Toshmatov, Erk kushi.

6 3-sh. egalik va j. k., oʻ. -p. k. va ch. k. shakllarida (ketiga, ketida, ketidan) koʻmakchi vazifasida ishlatiladi va shu kelishik shakllariga xos makon, vaqt munosabatlarini ifodalaydi. Sidiqjon uning ketida turgan onasiga qaradi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. Issiq choy olib keldi. Ketidan ovqatga unnadi. H. Nazir, Yonar togʻ. Hayal oʻtmay Ahmedov, uning ketidan Oʻrmonjon bilan Ibrohimov, Zokir ota kirib kelishdi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.

Ketiga tushmoq Payidan boʻlmoq, taʼ-qib qilmoq. Politsiya izquvarlari mening ham ketimga tushdi. M. Mirhodiyev, Unutilmas lavhalar. Ketidan quvmoq Biror narsaga yetishish ilinjida (harakatida) boʻlmoq. Shuhrat ketidan quvdim, soʻz aytdim baland-parvoz. "Mushtum".

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

КЕТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

ket
1 зад, задняя часть (чего-л.); конец, хвост; // задний; ◆ poyezdning keti хвост, конец поезда; ◆ keti uzilmay odamlar kela berdi непрерывно продолжали приходить люди; ◆ oldi-keti 1) с начала и до конца; ◆ oldi-ketini oʻylamoq обдумывать всесторонне; 2) всего-навсего, ◆ majlisda oldi-keti yigirmatacha odam qatnashdi на заседании присутствовало всего человек двадцать; ◆ ketiga tushmoq или ◆  ketidan quvmoq гнаться (за кем-чем-л.); ◆ ishning ketiga tushmoq усердно взяться за работу, за дело; ◆ pulniig ketiga tushmoq презр. гнаться за длинным рублём; ◆ ketma-ket 1) друг за другом, один за другим; подряд; вереницей, гуськом; ◆ koʻprikdan mashinalar ketma-ket oʻtib turmoqda edi через мост одна за другой проходили машины; ◆ ovchi ketma-ket ikki marta oʻq uzdi охотник выстрелил дуплетом, охотник сделал подряд два выстрела; 2) вслед (за кем-чем-л.); сейчас же после (кого-чего-л.); сразу же, тут же после (кого-чего-л.); ◆ men kelgach, ketma-ket sen kelding я пришёл, вслед за мной пришёл и ты; 3) последовательно, непрерывно; 4) последовательный, непрерывный; ◆ elektr tokini bir sim boʻylab ketma-ket ulash физ. последовательное включение электрического тока; ◆ ketma-ket ergash gap грам. последовательное придаточное предложение;
2 в роли служебного имени: ◆  ketiga за (что-л.), назад, на заднюю сторону (чего-л.); за, вслед за; ◆ u ketiga qaramay qochdi он убежал без оглядки; ◆ ketida позади, сзади, назади, в конце (чего-л.); ◆ poyezd ketida в конце поезда; ◆ ketidan вслед, следом (за кем-чем-л.); из-за, сзади; ◆ kunlar ketidan oylar oʻtdi вслед за днями прошли месяцы; ◆ men uning ketidan bordim я шёл вслед за ним; я следовал за ним; ◆ ketga назад; ◆ ketda позади, сзади; ◆ ish ketga (qarab) ketdi дело не клеится, не получается; ◆ ketidan kulmoq смеяться за спиной (кого-л.); oldidan kelsa tishlaydi, ketidan kelsa tepadi (букв. спереди подойдут - кусается, сзади подойдут - брыкается) злющий, злой; не подступишься.