qizil

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

qizil
Vikipediya
Vikipediya
Vikipediyada qizil haqida maʼlumotlar bor:


Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

qi-zil

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

QIZIL 'qon rangidagi', 'alvon'. Patnisda toʻrtta kulcha, ikki bosh q i z i l chillaki .. bor edi (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu sifat asli 'qizil tus ol—' maʼnosini anglatgan qïz— feʼlidan (ДС, 450) — (ï)l qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qïz- + ïl = qïzïl > qizil.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Qon rangidagi; qirmizi, alvon. ◆ Qizil muqovali kitob. Qizil koʻylak.

Qizil qalam. Qizil olma. ◆ Patnisda toʻrtta kulcha, ikki bosh qizil chillaki va bir bosh qush choʻqigan qandaydir oq uzum bor edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
Qizil ari ayn. qovogʻari. Qizil gul 1) qizil rangda ochiladigan har qanday gul;

2) atirgulning qizil ochiladigan alohida bir turi. ◆ Yoz gulshani qizil gul, Xalqim qilur namoyish. S. Abdulla; 3) shunday gullar ochilgan paytda oʻtkaziladigan xalq sayili . Qizil kitob Yoʻqolib borayotgan yoki yoʻqolish xavfida boʻlgan noyob oʻsimlik va hayvon turlarini qayd qiluvchi davlat hujjati. ◆ Xalqaro qizil kitob. Oʻzbekiston kizil kitobi. Qizil lavlagi ayn. qizilcha 1.

2 ot Yuzning, badanning shu tusga moyil rangi; qizillik. ◆ Uning yuzidagi qizilga yana qizil qoʻshildi. Oydin, „Oʻzidan koʻrsin“ . ◆ Shirinzabonovning yuziga qizil yugurdi. Mushtum .

3 koʻchma s.t. Vino. Siz har vaqt Jamolboy akam bilan choʻqishtirasiz, bizga joʻra boʻling, kizil iching! Oybek, Tanlangan asarlar.

4 koʻchma esk. Oktyabr inqilobi, shoʻro tuzumi, armiyasiga oidlikni bildiradigan soʻz sifatida qoʻllangan. ◆ Qizil armiya. Qizil shark■ Qizil askar. Qizil toʻy. Qizil matbuot. Qizil choyxona. Qizil karvon. Qizil gvardiya.

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

ҚИЗИЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Sifat[tahrirlash]

qizil