soliq

Oʻzbekcha (uz)

soliq I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

so-liq

Etimologiyasi

SOLIQ I 'aholidan davlat foydasiga toʻplana — digan mablagʻ'. Daromaddan olinadigan s o l i h se— kin-asta kamaytirib boriladi. Bu ot qadimgi turkiy tilda 'chiqar-' maʼnosini anglatgan sal- feʼlidan (Devon, II, 32) -(ï)gʻ qoʻshimchasi bilan yasalgan (ПДП, 419; DS, 482); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga, gʻ undoshi q undoshiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: sal— + ïgʻ = salïgʻ > salïq > sâliq.

SOLIQ II ' osilgan', ' quyiga tushgan'. Qovogʻi s o l i h odam bilan suhbatdosh boʻlib holsam, yura— gim sihilib ketadi. Bu sifat eski oʻzbek tilida sal— feʼlidan (' pastga tushir—' maʼnosidan) — (ï)q qoʻshim-chasi bilan yasalgan (КРС, 629); keyinchalik a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan : sal— + ïq = salïq > sâliq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Davlat tomonidan amaldagi qonunlar asosida yuridik va jismoniy shaxslarning daromadi yoki mol-mulkidan undiriladigan va byudjetga oʻtkaziladigan majburiy toʻlov. ◆ Mahalliy soliq. Daromad soligʻi. Soliq yigʻmoq. Soliq toʻlamoq. m Uning [Musulmonqulning

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ oʻz kayficha oyda emas, haftada solib turgan soliqlari fu-qarolarning terisini shilsa.. ostirib, kes-tirib turishi xosni ham esankiratdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Soliq imtiyozlari berishning xilma-xil shakllari jahondagi koʻpgina mamlakapʼshrning soliq amaliyotida qoʻllanadi. "OʻzME" .

2 Biror xarajatni qoplash, biror maʼraka-marosimni oʻtkazishga yordam berish maqsadida oʻzaro kelishib, koʻpchilikka (aso-san qarindoshlar va yaqin kishilarga) so-chilgan, taqsimlangan toʻlov, yigʻim.

3 etn. Oliq-soliqsagi bitimga muvofiq, kuyov tomondan kelin tomonga berilishi lozim boʻlgan pul va narsalar.

soliq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

so-liq

Etimologiyasi

Quyi solingan, osilgan, so-ligʻliq. Uning [Dadamat akaning

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

qovogʻi so-liq, koʻrinishidan jahldor odamga oʻxshardi. F. Musajonov, Himmat. ◆ Rangi quvoʻchib, be-hush kabi qotgan.. Ahmad Husayn boshi quyi soliq edi. Oybek, „Nur qidirib“ .

Antonimlari

СОЛИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

soliq I
1 налог; подать; ◆ soliq olmoq взимать налог(и); взимать подать (подати); ◆ soliq varaqasi налоговое извещение; ◆ soliq yiruvchi сборщик налогов, сборщик податей;◆ soliq toʻlovchi налогоплательщик;
2 сбор среди группы людей (например, жителей квартала) на какие-л. цели, самообложение;
3 этн. деньги, вещи или скот, передаваемые со стороны жениха стороне невесты.

soliq II
см.◆ soligʻliq 4; qovogʻi soliq odam хмурый; нахмурившийся, насупившийся человек.