bejogʻliq

Oʻzbekcha (uz)

bejogʻliq 1

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-jogʻ-liq

Etimologiyasi

BEJOGʻLIQ 'bezatilgan’, 'yasatilgan’. Beg oshi b ye j o gʻ l i q. Bu soʻz eski oʻzbek tilida beja- feʼliga -Q qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan otdan -lïq qoʻshimchasi bilan yasalgan; q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga, â unlisi bilan l undoshi oraligʻidagi q undoshi gʻ undo — shiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqol— gan: (beja + q = bejaq) + lïq = bajaqlïq > bejâgʻliq. Soʻzlashuv nutqida bu soʻz oxiridagi q undoshi gʻ talaf-fuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Bezatilgan, bejalgan, yasatilgan.◆  Tejogʻliq roʻzgʻor — bejogʻliq qoʻgʻirchoq. Maqol. n◆  Bir toʻp yosh-yalang odob-tavoze bilan toʻyxonaga kirib keldi-da, bejogʻliq stolga oʻtirdi. R. Rahmon, Mehr koʻzda.

2 Saranjom, sarishta.◆  Tejogʻliq ish — bejogʻliq. Maqol. n◆  Rejali ish — bejogʻliq deganlaridek, Ismoil Soliyev choyxona hiso-biga keltirilayotgan oʻtin-koʻmirlarning ham rejasini olib qoʻygan. T. Ortiqov, Pona yemagan tanobchi.

Bekniki bejogʻliq Bekning haqi, tegi-shi doim tayyor.

chiqaradigan koʻp hujayrali aʼzo. Qal-qonsimon bez. Bodomcha bezlar. Limfa oexiapu. Oshqozon osti bezi. Ichki sekretsiya bemari. n Maʼlum yoshdagi bolalarda tomoqdagi bodomcha bezlar yalligʻlanishi, quloq ogʻrishi mumkin. Gazetadan. Yoshi katta odamning qalqonsimon bezida 15 milligramm yod boʻladi. "Fan va turmush".

2 s. t. Shu aʼzoning yalligʻlanish natija-sida shishgan, doʻmboqchaga aylangan holati. Qoʻltigʻimga bez kelibdi. n -Sogʻolmaysizlar ham, boqo.shaysiiar ham, bolam, — dedi ota achinib, — yeliniga bez kelibdi. A. Mirah-medov, Kulgan chechaklar. Bitta emchagining ich tomonida bez paydo boʻlib, fasod boylabdi. "Yoshlik".

3 koʻchma s.t. Gap taʼsir qilmaydigan; bezbet, surbet. Bez odam.

Bez boʻlmoq Bezraymoq, baqrayib, nazar-pisand qilmay turavermoq. Oyoqsiz boʻlga-ningdan keyin yarim odamsan-da. Bagʻritoshlar boʻlsa, bez boʻlib oʻtiribdilar. B. Rahmonov, Oltin odamlar. Asad qori, soʻnggi kinoya ham oʻziga taalluqi yoʻqday, bez boʻliboʻtiraverdi. M. Ismoiliy, Fargʻona t. o. Qilgʻilikni qilib, nega bez boʻlib oʻtiribsan. H. Nazir, Kukterak shabadasi.

4 koʻchma Emchak, sut bezlari. Hoji xola kelinchakning bezlariga koʻz yugurtirdi. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o. Koʻkragida koʻrinar, Xudoyim bergan bezgina. "Nurali".

Bez termoq Tuban ishga qoʻl urmoq; yomon niyatda boʻlmoq; bekor yurmoq. [Aʼzam] Bir niyati boʻlmasa, kunda Hojinikida bez tera-dimi? Shuhrat, Jannat qidirganlar. -Qassob bozorining itlari-ku, meni bez tergani kelgan, deb qizgʻanishi mumkin edi. Xoʻsh, ku-lollikning itlari nimani qizgʻanadi? — dedi Shum bola. Gʻ. Gʻulom, Shum bola.

BEZ II \r. byaz < a. "j^ — ip gazlama; oq gazlama] Surpga qaraganda qalin va pishiq ip gazlama. Oq bez. Bez toʻshak.

Antonimlari

БЕЖОҒЛИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

bejogʻliq