bezraymoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bez-ray-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BEZRAY— ’hech narsa boʻlmaganday qarab tur-’. Shuncha tanbeh berilganidan keyin ham b ye z r a -y i b turibdi. Bu feʼl kishi aʼzolaridan birining nomi boʻlgan bez soʻzining Tap taʼsir qilmaydigan’ maʼnosidan -rä qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga ’biroz’ maʼnosini ifodalovchi -y qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan: (bez + rä = bezrä-) + y > bezräy-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Kuzni loʻq qilib turib olmoq, baqraymoq, bez boʻlib turmoq.◆ Ming-boshi.. "yana nima deysan?" deganday, bezrayib turaverdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ ◆ Ilgari uncha-muncha dakkini sirtiga yuq-tirmay, bezrayib turaveradigan Avezov hozir xotini bilan onasi oldida moʻmintoy boladay boʻyin egib turardi. H. Nazir, Oʻtlar tutashganda.
2 Hayratdan, qoʻrquv va shu kabilardan dong qotmoq, serraymoq.◆ Oyshabonu nima deyishini bilmay, oʻtirgan yerida bezrayib qoldi. H. Gʻulom, Mashʼal.◆ Yoʻl boʻyidagi yantoqning tagidagi kaltakesak menga qarab, bezrayib turaredi. M. Xayrullayev, Mehr koʻzda.
3 koʻchma Bir holatda qotib turmoq; hech bir oʻzgarisheiz yotmoq.◆ Hozir biz bir tomo-ni hali bezrayib yotgan choʻl, bir tomoni esa obod boʻlgan yerning hududida turardik. S. Ahmad, Choʻl burguti.◆ Choʻlga qaradim: sar-gʻayib, bezrayib sukut etadi. P. Qodirov, Uch ildiz.◆ Hali barg yozmay, bezrayib turgan sada tagidagi choyxona soʻrilarida odam koʻp. S. Ahmad, Hukm.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БЕЗРАЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]OʻTIL
Feʼl
[tahrirlash]bezraymoq bezraymoq