birodar
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bi-ro-dar
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BIRODAR Bu ot ПРСda [beradär] shaklida (63), ТжРСda barodar shaklida (48) keltirilgan; koʻrinadiki, bu ot oʻzbek tiliga fors tshshdan e(ye) tovushini i tovushiga almashtirib olingan deyish toʻgʻriroq. Bu ot asli 'tugʻishgan aka-uka (brat)' maʼnosini anglatib, keyinchalik barcha erkak kishiga murojaatda ham ishlatila boshlagan. Oʻzbek tiliga bu otdan birodarlash- feʼli, birodarlik oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
fors. – aka, uka;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Aka yoki uka; ogʻa yoki ini. ◆ Boysunqur mirzo oʻz qobiliyati, oʻtkir zehni, ishbilarmonligi bilan birodarlaridan ajralib turadi. Mirmuhsin, „Meʼmor.“
2 Faoliyati, qarashlari, munosabatiga koʻra oʻzaro yaqin shaxs; hamdam, doʻst. ◆ Tangri birodarlariga qovogʻini solib qarovchi kishilarni yoqtirmaydi. "Hadis". ◆ Muribdek kishini birodar, ogʻa tutinib, Avazning yorugʻ kunlari ziyoda boʻldi. S. Siyoyev, „Avaz.“ ◆ Ming tashakkur, ming rahmat, yonimizga kirib, dehqonchilikka oʻrgatgan oʻzbek birodarlarimizga. "Oʻzbekiston qoʻriqlari".
3 Oʻrtoq, ogʻayni (murojaatda).◆ Siz qutlugʻ kunlarga yetib keldingiz, aziz birodarlar! A. Muxtor, „Doʻstligimiz barq ursin.“ ◆ Birodar, Azizxon degan polvon bolani qaydan topsam boʻladi? S. Ahmad, „Ufq.“ ◆ Qayoqqa, birodar? — dedi shopmoʻylov taksichi, mashinaning qiya derazachasidan moʻralab. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol.“
- Birodari aziz Aziz doʻstim, ogʻaynim. ◆ Birodari aziz, siz mening bu soʻzlarimdan xafa boʻla koʻrmangiz.. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“
4 Birodar (erkaklar ismi).
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БИРОДАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]- Ozarbayjoncha: dost