boʻkmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻk-moq

Etimologiyasi

BOʻK- ’ovqatni meʼyordan ortiq yeb, hazm qila ol— may qol-’. Qora hoʻchhor yechilib, yemni koʻp yeb hoʻyib, b oʻ k i b h o l i b d i. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl bök- tarzida ta — laffuz qilingan (ДС, 117), oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: bök- > bok-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Nam tortib, namiqib koʻp-chimoq, shishmoq.◆  Suvda boʻkkan non. Boʻkib qolgan taxta, m Kecha yomgʻir yoqqan, yer boʻkib yotgan boʻlishiga qaramay, gʻoʻzapoya sugʻu-rishga tushishdi. Oydin, Yuragida oʻti bor. ◆ Gugurt quti ham qozonsochiq ostida boʻkib yotgan ekan, suv yuziga qalqib chiqdi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi.

2 Suv shimib, shilta, shalabbo holatda boʻlmoq, ivimoq.◆  Yomgʻirda boʻkkan Safar oʻzini torgina, oldi ochiq yoʻlakka olib, eshikni zanjirladi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon. ◆ ..opaning boʻkib ketgan ust-boshiga qarab, Yunusalining yuragi achishdi. U. Hoshimov, Kamalak.

3 Keragidan ortiq ovqat yeb, qorni shi-shib, oʻzini koʻtara olmay qolmoq.◆  Oldimda togʻ-togʻ ishlar tursin-u, men, boʻkib qolgan sigirdek, oyogʻimni uzatib yotaymi ? Oʻ. Umar-bekov, Yurak soʻzlari.◆  Xalfaning hovli ke-zib, u yoqdan-bu yoqqa yurayotganini koʻrgan Meliqul ota hayron boʻldi. "Bu badnafs boʻkib qoldi, shekshii", deboʻyladi. Yo. Shukurov,

Qasos.◆  Boʻkib qoldingmi, ochofat, tur oʻr-ningdan, tert tayyorla. R. Fayziy, Hazrati inson.

Antonimlari

БЎКМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

boʻkmoq boʻkmoq

OʻTIL

Ruscha _ru

boʻkmoq
1 разбухать, набухать;
2 промокать, сильно намокать; ◆ yomgʻirda boʻkmoq промокнуть под дождём; suvga boʻkkan non хлеб, намокший в воде;
3 объедаться; переедать; qoʻy boʻkib oʻlibdi овца объелась и околела.