chanqamoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
chan-qa-moq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
CHANQA- 1 suvga tashna boʻl-1, ' suvsa-'. Bir choy— nak choy yoʻl yurib charchaganga ham, chanhaganga ham .. ancha orom beradi (Parda Tursun). Bu soʻz asli chaŋqa- tarzida talaffuz qilingan (КРС, 845), keyin chalik ŋ undoshi n undoshiga, a unlilari ä unlilariga almashgan: chaŋŋa- > chanŋa- chänŋä-. Ushbu feʼl asli tarkibli ekaniga shubha yoʻq: oxiridagi -a qismi ku-chaytirish maʼnosini, undan oldingi -(ï)q qismi 'oʻzlik' maʼnosini ifodalovchi qoʻshimchaga teng; chan— (chaŋ-) qismi esa feʼl leksemaga teng, lekin bu lekse -maning maʼnosini aniqlash imkoni boʻlmadi. Aytil-ganlar asosida bu soʻz tarkibini quyidagicha koʻrsatish mumkin: [(chaŋ- || chan-) + ïq = chaŋïq- || chanïq-] + a = chaŋïqa- || chanïqa- > chaŋqa- || chanqa- > chänqä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Suvga tashna boʻlmoq, suv-samoq. ◆ Yigit gʻoyat chanqagan edi, choyni qu-yib, puflab-puflab ichdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
2 koʻchma Ehtiyoj, talab sezmoq; sogʻin-moq, qoʻmsamoq. ◆ Chanqab kutdim seni yor, bir iltifoting koʻrmadim. N. Safarov, „Sharq tongi“ . ◆ Oʻzi ham deyman, Mirhosil xalq ishiga rosa chanqagan ekan-da! \. Gʻulom, „Mashʼal“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ЧАНҚАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.