chuymoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
chuy-moq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
CHUY— 'ovga qush sol-'. Oydinkoʻlga hushing chuy— gin, Avazxon ("Xushkeldi"). Maqmud Koshgʻariy lugʻatida chuqdï soʻzi keltirilib, 'tashlandi', 'otildi' maʼno —
sini anglatishi aytilgan va misol tariqasida Qush chuqdi gapi berilgan (Devon, II, 25). Demak, bu feʼl asli qushning qarakatini anglatgan. Oʻzbek tilidagi chuy-suzining maʼnosi esa bu feʼl anglatgan harakatni qushdän qush egasiga koʻchirish natijasida yuzaga kelgan: 'qush yoʻllandi' -+ 'qushni yoʻlladi'. Maʼnodagi oʻzga-rishdan tashqari, tovush oʻzgarishlari ham voqe boʻlgan- k undoshi gʻ undoshiga, gʻ undoshi oʻz navbatida y undoshiga almashgan: chuq— > chugʻ— > chuy—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
folk. Ovga qush solmoq; qush solib ov qilmoq. ◆ Shahzodasi shunqor quvib chuyib yurganda, Xizmatkor beklari tinch boʻp yotarmi? "Yusuf va Ahmad" . ◆ Beklar chuyar ol-tin koʻlga quilini. "Yunus pari" .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ЧУЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.