damlamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dam-la-moq

Etimologiyasi

DAMLA- Bu feʼl oʻzbek tilida tojikcha 'bugʻ¹ maʼnosini anglatadigan dam otidan (ТжРС,114) -la qoʻshimchasi bilan yasalgan boʻlib, asli 'dam ^yeDir-' maʼnosini anglatadi; amalda esa 'choynakka bir damlam quruk choy solib, ustiga qaynab turgan suvni quy-' maʼnosini anglatish uchun ishlatiladi (OʻTIL, I, 207).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror narsaning ichiga havo, gaz yubormoq; havo, gaz bilan toʻldir-moq. ◆ Mashina ballonini damlamoq. n ◆ ..u [Sultonqul] oriq qoʻylarni olib, uyida yashirincha oʻsha qoʻyning orqa oyogʻidan teshib, velosiped nasosi bilan damlab, tarang qilib, xotiniga yetaklatib borib, "boʻrdoqi “ deb sotar ekan. S. Abdulla, „' Soyalar“ .

2 Oshqozon yoki ichakda ovqat hazm boʻ-lish jarayonida yel, gaz toʻplanmoq. ◆ Kom-baynga ilinmagan boshoqlarni mollar yeb, suv ichib, koʻpi damlab nobud boʻlib ketdi. S. Nurov, „Narvoy“ . Yoʻq, qornim unchalik dam-lamaydi. Ha, gohi-gohida. N. Aminov, Kal-tis harakat.

3 Hovuri chiqmaydigan qilib bekitib, past olovda oʻz bugʻida pishirmoq, yetiltir-moq. ◆ Palov damlamoq. Choy damlamoq. m ◆ Pe-shindan kechga qolmang. Men oshni damlab, sizni kutib oʻtiraman. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Nusratbek choy damlab kelib, choy-nakni stolning bir chetiga qoʻydi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ . Kunning oʻrta-lariga borib, kampirning oʻzi yaxshilab osh dam-ladi. Mirmuhsin, Umid.

4 Boʻgʻmoq, toʻsmoq. ◆ Suv(ni) damlamoq. n ◆ Gʻoʻzaning egatidan suvni tortib, “paxtani damlab qoʻyishgan ” shu.. kunlarda Bek akaning ayoli uyida betob yotgan Xosiyat xolaning oldida boʻldi. S. Nurov, „Narvoy“ .

Antonimlari

ДАМЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

damlamoq
1 заваривать; ◆ choy ~ заваривать чай (дав ему настояться);
2 дать упреть (плову, каше и т.п.);
3 запруживать (напр. речку, арык); suvni damlab chiqarmoqзапрудив речку, поднять (в ней) воду.