iliqmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

i-liq-moq

Etimologiyasi

ILIQ- 'shahvoniy hirsga beril-’. Shu kunlarda bir jononga i l i h i b yurgan emishsan. Bu soʻz il-feʼlining ïl- shaklidan (’bogʻlan-’ maʼnosidan) -(ï)q ’oʻzlik’ nisbati qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ДС, 218); oʻzbek tilida ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: ïl- + ïq = ïlïq- > iliq-. Bu soʻz asli qa-dimgi turkiy tilda umuman ’buzil-’, ’rasvo boʻl-’ maʼ-nosini bildirgan (ДС, 218), keyinchalik maʼnoda to — rayish voqe boʻlib, 'shahvoniy buzil-’ maʼnosini ang— lata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Shahvoniy nafsni qon-dirish ishtiyoqida ergashmoq; kuyukkan qan-jiqqa (itga) ilashmoq.

2 dagʻl. Biror ayolga hirs qoʻymoq, shu maq-sadda intilmoq, ilashmoq. ◆ Boyning boshqaruv-chilari orasida oymisan oy, kunmisan kunday Bibiqatcha degan qiz boʻlar edi. Aglonbiyning shunga iliqqan yillari ikki xotini birdan oʻldi. A. Muxtor, „Qoraqalpok, qissasi“ .

Antonimlari

ИЛИҚМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

iliqmoq
1 тащиться за сучкой в надежде удовлетворить плотское желание (о псе);
2 перен. груб. волочиться за женщиной.