koʻxlik

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

KOʻXLI[K] 'koʻrinishi yoqimli', 'chiroyli'. "Biz-ning Margilonda bir hiz bor, — dedi, — shundoh koʻxlikki, bu oʻrtada uning oʻxshashi boʻlmas deb oʻylayman" (Abdulla Qodiriy). Bu sifat qadimgi tur — kiy tilda 'husn' maʼnosini anglatuvchi körk otidan -loʻg qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, III, 82; ПДП, 396; DS, 318), keyinroq soʻz oxiridagi g undoshi k undoshiga almashgan (Devon, I, 336); oʻzbek tilida avval r undoshi talaffuz qilinmay qoʻygan, keyin birinchi boʻgʻin oxi — ridagi k undoshi x undoshiga, ü unlisi i unlisiga al — mashgan, soʻngra ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqol-gan: körk + lüg = körklüg > körklük > köklük > köxlük > köxlik > koxlik. Hozirgi oʻzbek adabiy tilida bu soʻzni negadir koʻhlik tarzida yozish rasmiylanggiril— gan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.