kuramoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ku-ra-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]KURA— ' kurak bilan sidir—', ' sur—'. Qor k u -r a n g, samovarchilarga suv tashing (Oybek). Bu feʼl Devonda kür1D1 shaklida berilgan (III, 279), DSda esa koʻgä— shaklida ham keltirilgan, lekin asosiy shakl küp— ekani misollardan koʻrinib turibdi (328-, 329-betlar). Oxirgi unlining i, ä shaklida boʻlishi uning qoʻshimchaga teng ekanini koʻrsatadi; agar shu fikrga rozi boʻlsak, unda bu soʻz asli qadimgi turkiy tildagi 'sidir—' maʼnosini anglatgan kür— feʼlidan (ЭСТЯ, III, 81) 'takror' maʼnosini ifodalovchi —i (-ä) qoʻshim-chasi bilan hosil qilingan boʻlib chiqadi; oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: kür— + i (ä) = kürä- > kurä—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]Kurak bilan sidirmoq, sur-moq; toʻplamoq. ◆ Bahorni kutmang. Qor kurang, samovarchilarga suv tashing. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Xudoyqul odamning qoʻlidan keladigan har qanday ishga qobil edi. Ot-molga qaraydi, goʻng kuraydi, jodi bilan pichanpoya qirqadi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]КУРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.