nomaʼqul

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

no-maʼ-qul

Etimologiyasi

NOMAʼQUL Bu Sifat tojik tilida n°- ^INK°R old qoʻshimchasini Sjgs, 208) rozi boʻlishga loyiq', 'aql-idrokka mos' maʼnosini anglatadigan arabcha maʼqul sifatiga (ARS, 529) qoʻshib hosil qilingan ouliö, rozi boʻlishga noloyiq' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 508). Bu sifatdan oʻzbek tilida nomaʼqulchilik mavhum oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[no.. + maʼqul) 1 Maʼqul emas, maʼqul kelmaydigan; nodurust. ◆ Hoji bir necha vaqt soʻzlaguvchini oʻz ogʻziga ti-kiltirib oʻtirgandan soʻng, agar maʼqul tushsa, “xoʻp”deydi.. nomaʼqul boʻlsa, “durust emas” deydi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Keyin u odam nomaʼqul chiqsa, darhol amaldan olibtashlaydi. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik“ .

2 Aql-idrok bilan qilinmagan; nojoʻya, bemaʼni, ahmoqona. ◆ Shunda men kecha beix-tiyor qilgan nomaʼqul ishimning qanchalik fojiali ekanini biratoʻla angladim. A. Muxtor, „Tugʻilish“ .

Nomaʼqul buzoqning goʻshtini yemoq Be-kor, behuda aytmoq, notoʻgʻri gapirmoq; no-toʻgʻri xatti-harakat qilmoq. -Bilib qoʻying-ki, xotinim halol! Tuhmat qilgashar no-maʼqul buzoqning goʻshtini yebdi! — dedi Qambar. Uygʻun. Asarlar.

Antonimlari

НОМАЪҚУЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

nomaʼqul
1 неподходящий, неподобающий; ◆ sen nomaʼqul ish qilibsan ты совершил неподобающий поступок;
2 безрассудный, неразумный, нелепый; глупый; // безрассудно, неразумно, нелепо; глупо; ◆ nomaʼqul gap нелепые слова; ◆ nomaʼqul qilmoq поступать безрассудно, совершать неразумные поступки; поступать глупо; ◆ nomaʼqul aytibsan! ничего подобного!; ты неправ!