oʻy

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻy

Etimologiyasi

OʻY 'miyadagi fikr’. Ikkisi ham oʻ y g a botib jim holishdi. Bu soʻz asli qadimgi turkiy tildagi 'fikrla-’ maʼnosini anglatgan ö- feʼlining (ДС, 375) o:- shaklidan -y qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 429); keyinchalik o: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (КРС, 560): o:— + y = o:y > oy.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Xayolan fikr, mulohaza yuritish jarayoni va uning natijasi; fikr, muloha-za. Uning'Bektemirning

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ mardona ochiq peshonasi, quyuq egilmas qoshlari chuqur oʻyni u(podajiap edi. Oybek, Quyosh qoraymas. ◆ "Balki mugʻambirlik qilayotgandir", degan oʻylar Latofatga uyqu bermas edi. S. Zunnunova,, „Yangi direktor“ ◆ Mashinada borayotgan odamlar xayolga berilib ketishgan, har kim oʻz oʻyi bilan band. "Oʻzbekiston qoʻriqlari".

Oʻy surmoq Oʻylash jarayonida boʻlmoq, uzoq oʻylamoq. ◆ Sanobar javon oldida koʻylak tanlar ekan, yana oʻy surib ketdi. M.

Xayrullayev, Koʻngil. Oʻyga berilmoq (yoki botmoq, choʻmmoq, tolmoq) Butunlay oʻylashga berilmoq, oʻylab qolmoq. ..oʻzini bir burchakka horgʻin tashladi-da, oʻiga berildi. Oybek, Nur qidirib. ◆ Odamlar oʻyga botib, uy-ushgariga tarqalishdi. J. Sharipov, Xorazm. ◆ Zamira oʻyga choʻmib, majlisning qanday davom eta-yotganini ham sezmadi. P. Qodirov, Uch ildiz. ◆ Otaqoʻzi.. choyi sovib qolgan piyolani qoʻlida ashantirganicha oʻyga toldi. O. Yoqubov, Diyonat. Oʻyiga yetmaslik Har qancha oʻylab, qatʼiy hukm, xulosaga kelmaslik. ◆ Qancha oʻylagan bilan yeto.gmadi oʻyiga. "Oy-suluv".

2 Fikran moʻljallangan reja, niyat, maqsad. ◆ Ishimdan xursandman, endi bitta-yarimta nasibasi qoʻshilgan xotin chiqib qolsa, uylansam, degan oʻyim ham yoʻq emas. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Menga ayt-gin koʻnglingdagi oʻyingni, Aytgin, bolam, boradigan joyingni. "Ravshan".

3 Fikrlash qobiliyati; aql. ◆ Boʻyimiz yetsa ham, oʻyimiz yetmaydi. ◆ Tuyaday boʻy beribdi-yu, tugmaday oʻy bermabdi senga! A. Muxtor, Qoraqalpoq qissasi. ◆ Toʻgʻri, u ilgarigi Musa, biroq boʻyi joyida boʻlgani bilan, oʻyi joyida emas. N. Fozilov, Oqim.

4 Oʻyla(n)gan narsa. ◆ Hamma.. suv chiqarish-ni oʻylardi. Hozir hammaning oʻyi suv edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“

Antonimlari

ЎЙ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

oʻy
дума, мысль; размышление, идея; помыслы; ◆ oʻy oʻylamoq думать (думу); ◆ oʻychi oʻy oʻylaguncha tavakkalchi ishini bitiradi посл. см. ◆  oʻychi 2; sizning oldingizga bir oʻy bilan keldim я пришёл к вам с одной мыслью; ◆ oʻyga botmoq, oʻyga tolmoq или ◆  oʻyda qolmoq задумываться, погружаться в раздумье, размышление; ◆ oʻyga bormoq призадуматься; ◆ har xil oʻylarga bordim что только я не думал; о чём только я не передумал; ◆ boshqa oʻylarga bormasin deb чтобы он не думал о чём-то другом; ◆ oʻylab oʻyiga yetmaslik бесконечно думать и ни к чему не прийти; ◆ oʻylab-oʻylab oʻyimga yetolmayman без конца думаю, но ничего не могу придумать; ◆ oʻy topmoq найти выход, решение; придумать; ◆ amalga oshmaydigan oʻylar неосуществимые идеи, нереальные мысли.