qamti
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qam-ti
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QAMTI ' bir-biriga yaqin'. .. uch kishi qamti o‘tirib manti tanovul qildilar (Abdulla Qodiriy). Bu ravish eski oʻzbek tilida qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, 'sur-' maʼnosini anglatgan qamït-feʼlidan (ДС, 415: qamït- 'sdvigat') -ï qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi bo‘gʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan; oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qamït- + ï > qamtï > qämti. Qadimgi turkiy tildagi qamït- soʻzi 'yiqil-' maʼnosini anglatgan qam- feʼliga (ДС, 413) -(ï)t orttirma qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (ДС, 415).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]rvsh. Yuzma-yuz, baqamti. ◆ Anvar oʻrtaga dasturxon yozib, ikki lagan manti chiqarib qoʻydi, uch kishi qamtioʻtirib, manti tanovul qildilar. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .
Qamti kelmoq Betma-bet boʻlmoq, duch kelmoq. ◆ Ana shu oqpadarga qamti kelib qolsam boʻladimi! Oybek, „Bolalik“ .
Qamti qilmoq (yoki qoʻymoq) Yuzma-yuz, baqamti qilmoq, yuzlashtirmoq, uchrashtirmoq. ◆ Maktabdagi odatimni qilib, bolani ota-onasiga qamti qilib soʻzlashdim. H. Nazir, „Oʻtlar tutashganda“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚАМТИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.