qiltanoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qil-ta-noq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QILTANOQ 'baliqning ingichka uzun suyagi'. Bu baliqning qiltanogʻi koʻl.' Bu ot eski oʻzbek tilida ' jun, soch tolasi' maʼnosini anglatuvchi qïl otidan —ta ( < -la) qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlning ' oʻzlik' maʼnosini ifodalovchi —n qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan —(a)q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä un — lisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga al-mashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: {[(qïl + ta ( < la) = qïlta-] + n = qïltan-} + aq = qïltanaq> qiltäiâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Baliqning ignasimon ingichka, uzun suyagi. -Bechoraning tomogʻiga baliqning qiltanogʻi tiqilib qolibdi. E. Raimov, Ajab qishloq.
2 Arpa, sholi va sh.k. ekinlar don qo-bigʻi uchidagi ignasimon uzun qilcha; qil-tiriq, qiltiq.
3 shv. ayn. qiltiriq 2. ◆ Qizimning ishqi, kishi qurib ketgandek, shu qiltanoqqa tushgani meni ich-ichimdan yeb qoʻyyapti. I. Oʻktamov, „Hikoyalar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚИЛТАНОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.