qovjiramoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qov-ji-ra-moq

Etimologiyasi

_ QOVJIRA- ' suvsirab yoki issiqdan qurib buj-may-\ 'quruqsha-'. Adolat .. chanqab, qovjirab tu r g a n qar bir gʻoʻzaga achinardi (Ibrohim Rahim). Bu feʼl eski oʻzbek tilida qav sifatining (Devon, III 169) ' qurigan' maʼnosidan (ССТТН, II, 29: qav 'staraya suxaya trava'; qavra- ' zasoxnut' o trave) ' biroz' maʼ-nosini ifodalovchi -jï (< -chï) qoʻshimchasi bilan ho-sil qilingan shaklidan -ra qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik birinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga, uchinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga almashgan, ï un -lisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: [qav + jï (< chï )

<a name="bookmark25"></a>= qavjï] + ra = qavjïra- > qâvjirä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Suvsirab yoki issiq-ning zoʻridan, garmseldan soʻlimoq, qurib bujmaymoq, quruqshamoq. ◆ Qovjiragan barg. Qovjiragan oʻt. yaya Adolat.. chanqab, qovji-rab turgan har bir gʻoʻzaga qarab achinar va tungi suvni shimirib tirilayotgan har bir gʻoʻzani koʻrib quvonardi. I. Rahim, „Chin mu-habbat“ .

2 Suvsizlik va issiq taʼsirida qaq-ramoq, porsillamoq, yorilmoq. ◆ Qovjiragan yerlar. Haroratdan lablari qovjiradi. n Gulxanchilarning dala shamoli bilan qovji-ragan yuzlariga tiniq qizillik yugurib olov-landi. Oybek. Tanlangan asarlar. ◆ Keyin boshini shart burib, suvsizlikdan qovjirab yotgan tarnovga qarab yurdi. D. Nuriy, „Osmon ustuni“ .

3 koʻchma Dard, alam va shu kabilardan kuyib ado boʻlmoq, oʻrtanmoq. ◆ Shundan buyon qiz ayriliq dardida qovjiraydi. Oybek, „O“ . v. shabadalar.

Antonimlari

ҚОВЖИРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qovjiramoq
1 сохнуть, вянуть; высыхать; ссохнуться; qovjiragan barglar ссохшиеся листья; qovjiragan choʻl иссохшая и потрескавшаяся от безводья степь; lablarim qovjirab ketyapti у меня сохнут губы; koʻzlari qovjirab ketyapti (букв. у него глаза сохнут) его одолевает сон, его клонит ко сну;
2 перен. исстрадаться, дойти до изнеможения, увядать в страданиях.