saroy
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
sa-roy
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
SAROY Bu tojikcha ot 'karvon, savdogarlar toʻxtab, dam oladigan keng hovli' maʼnosini anglatib, keyinchadik 'kasr' maʼnosini anglata boshlagan (ТжРС, 346; OʻTIL, II, 24).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- I Oʻzbeklar tarkibiga kirgan yirik qabilalar uyushmasi. ◆ Saroylarning tarkibida bir qancha kichik va katta qa-bilalar boʻlgan. "OʻzME" .
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
sa-roy
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- II [f. — uy, boshpana; qasr;
karvonsaroy; yopiqbozor] 1 map. Xon, amir, podshoqlarning doimiy qarorgohi boʻlib xizmat qilgan hashamatli katta bino; ko-shona. ◆ Podsho uni hashamatli saroyga cha-qirtiribdi. "Oltin beshik" . ◆ Buxoro ami-rining saroyidan bor-yoʻgʻi oʻn-oʻn ikki chaqi-rimlar chamasi uzoqlikdagi gʻarbi-janubdan oʻtadigan temir yoʻl stansiyasi — Kogonda.. koʻrsatilmoqda edi bu tomosha. K. Yashin, „Hamza“ .
2 koʻchma Saroydagi davlat boshqaruvi; hokimiyat, saltanat. ◆ Nizomiddin nega sal-tanatga dushman boʻlarkan? U hali boʻz yi-git, saroy oldida katta obroʻga ega boʻlgan meʼmorning farzandi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ U Xudoybergan ogʻaning xon saroyiga yaqin-ligini biladi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .
3 koʻchma Saroyga aloqador, saroyda yashovchi, xizmat qiluvchi. ◆ Saroy shoiri. Saroy aʼyonlari. yat Roʻza tutish shohu malayga barobar kelgan majburiyat boʻlgani uchun, surnay va naqora saroy ahlini saharlikka uygʻotmoqda. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . ◆ Oʻtar boboning otasi Gadoyniyoz bobo ham xon tabibi edi, saroy odamlaridan hisoblanardi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .
4 Umuman, istiqomat qilish yoki biror ijtimoiy faoliyat uchun moʻljallab, zamo-naviy meʼmorlik uslublarida qurilgan ha-shamatli katta bino va majmualar. ◆ Sport saroyi. Madaniyat saroyi. n ◆ Goh suyunib, xayolida oltin saroylar quradi, goh kuyunib, oʻzini tubsiz choh yoqasida koʻradi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o. ◆ Haqiqiy sanʼat saroyi singari qad koʻtargan koʻrkam klub bino-sining oldi shinam bogʻ. J. Abdullaxonov, „Oriyat“ .
5 Karvonlar, savdogarlar qoʻnadigan, mehmonxonali, hovli va otxonali joy; karvonsaroy, rabot. ◆ Mehmonmisiz, taraf-misiz, aytinglar, Savdogar boʻlsangiz, saroyda yotinglar "Gulnorpari" . ◆ [Otabek:] Moli-mizni ortgan tuyakaigar shu saroyga tayin-langan edilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
6 Omborxona, ombor. ◆ Balla saroyi. n ◆ Bizning Qalandar boy kuzda kambagʻallarning paxtasini arzon-arzon sotib olib, saroyiga bosibqoʻyadi. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ . o.
7 s. t. Bostirma yoki toʻrt devor bilan oʻralgan keng bino. ◆ Mollarni saroyga qama-moq.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
САРОЙ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.