vaʼz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

vaʼz

Etimologiyasi

arab. – pand-nasihat; nasihat qilish;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Diniy tushunchalarni xalqqa, qavmga tushuntirishga, targʻib qilishga qaratilgan nutq; voiz tomonidan yaxshilik va ezgulikka chaqiruvchi daʼvat. ◆ Oradan uch kun oʻtib, namoz jumadan keyin, Abduvaqqos eshon vaʼz aytibdi, gʻazotga fatvo beribdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“

2 Maʼruza; leksiya; nutq. ◆ Oʻz vaʼzini tamomlar ekan, dedi: "Tanqid keltirar foyda". M. Ikrom, „Koʻngil guli.“ ◆ Xalil ota Toʻraxonovning balandparvoz vaʼzini jimgina oʻtirib tingladi. Sh. Rashidov, „Qudratli toʻlqin.“

3 Nasihatomuz yoki tashviqiy nutq; pand-nasihat, oʻgit. ◆ Majlisda oziq-ovqat "razvyorstka"si (taqsimlash) haqida vaʼz aytadi-yu, uyida sholini oʻraga koʻmadi. H. Gʻulom, „Mashʼal.“

Vaʼz aytmoq (yoki oʻqimoq, qilmoq) Maʼruza qilmoq, nutq soʻzlamoq; tashviq-targʻib tarzidagi soʻzlar aytmoq.◆ Nihoyat, doʻppaygan ikki goʻr ustida Olimjon aka koʻchani toʻldirgan xalqqa qarata vaʼz aytdi. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik.“ ◆ U [qalandar] ovozini baland qoʻyib, oxirat kunidan vaʼz aytardi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik.“ ◆ Gʻiyosxon jigʻibiyroni chiqib, unga vaʼz oʻqishga tushib ketardi. X. Sultonov, „Onamning yurti.“ ◆ Biz uni kolxoz radiouzelida mikrofon yonida vaʼz qilayotganida uchratdik. H. Nazir, „Oʻtlar tutashganda.“

Antonimlari

ВАЪЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Osetincha: уадзёфтауён

Ruscha _ru

vaʼz
уст.
1 наставление; увещание;
2 проповедь;
3 речь (публичное выступление); ◆ vaʼz etmoq, vaʼz qilmoq 1) поучать, наставлять; 2) выступать с проповедью; 3) произносить речь; 4) неодоб. разглагольствовать.