yamlamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yam-la-moq

Etimologiyasi

YAMLA- 'ovqatni chaynamay, milk bilan ezib yut-’. "Ikki yuz tanob!” — deya Polvonga qaradi non yamlayotgan Ibrohim ota (Jumaniyoz Sharipov). Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi ’til vositasida ogʻizga ol-’ maʼnosini anglatgan yal- feʼliga (ЭСТЯ, IV, 88) kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -ma qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; oʻzbek tilida lm undoshlari oʻrin almashgan, a unlilari ä unlilariga almashgan: yal- + ma = yalma- > yamla- > yämlä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Chaynamay, ogʻiz ichida ay-lantirmoq, milki bilan ezmoq. ◆ Ovqatni yamlab yutmoq. n ◆ -Ikki yuz tanob! — deya Polvonga qaradi non yamlayotgan Ibrohim ota. J. Sharipov, „Xorazm“ . Eʼtibor opa.. yonida ishtaha bilan tolqon yalab yutayotgan Toʻl-qinning timqora sochini cwiadu. H. Gʻulom, Mashʼal. ◆ Yanga oxurdagi yemini yamlab yutayotgan sigirga qaradi. S. Nurov, „Narvoy“ .

2 Lab, milklar orasiga olmoq. ◆ Abduqo-dir qattiq gʻazablandi, bir necha minut tutaqib, dagʻal qizgʻish moʻylovining uchini yamlab, boshini tebratdi. Oybek, „Nur qi-dirib“ . ◆ Oyshabonu boshlamoqchi boʻlgan gapdan cholning ham xabari boʻlsa kerak, soqolining uchini yamlab turib, bir ijirgʻandi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Sanobar gazetaning bir che-tini yamlagancha, xayol surib qoldi. Oʻ. Us-monov, „Sirli sohil“ .

3 koʻchma Domiga tortmoq; yutmoq. ◆ Olov yonib, yamlaydi oʻtin, Dekcha tinmay biqir-lar, toshar. 3. Obidov . ◆ Orqasida qora kul qoldirib oʻt-alanga yumalaydi, yantoqlarni yamlaydi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ ..mashina lentani tortib yamlay boshlaydi, keyin piltaoʻrab chiqaradi. M. Joʻra, „Quyoshdan nur emganlar“ .

Gapni (yoki soʻzni) yamlamoq Gapni (fikr-ni) toʻla va aniq aytmay, uzuq-yuluq ifo-dalamoq, chaynalmoq. ◆ -Gapni yamlamang, — dedi Oʻktam hosilotga tikilib. Oybek, „O“ .v. shabadalar. ◆ U soʻzini yamlab, oʻgʻliga qarab qoʻydi. X. Sultonov, „Onamning yurti“ . Ikki yamlab, bir yutmoq Chaynamay yutib yubormoq, yoʻq qilib yubormoq. ◆ Laylakvoy: -Haq Solomine boʻlmasa, ikki yamlab, bir yutardim. "Ertaklar" . Yamlamay yutadigan salb. Oʻrin-latadigan, qoyil qiladigan. ◆ -Voy Toʻlamat tushmagur-ey, yolgʻonni yamlamay yutasan-a! — ichagi uzilgudek qotardi keksa oʻroqchi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

Antonimlari

ЯМЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yamlamoq
1 вертеть (что-л.) во рту не жуя; tishim ogʻrigani uchun ovqatni yamlab yutaman от того, что у меня зуб болит, я глотаю пищу не жуя; yamlab gapirmoq шамкать;
2 перен. уничтожать, пожирать; olov quruq yantoqlarni yamlaydi огонь пожирает (уничтожает) сухую верблюжью колючку; * haq saloming boʻlmasa, ikki yamlab bir yutardim фольк. я бы тебя живьём съел, если бы ты меня не поприветствовал.