yapaloq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ya-pa-loq

Etimologiyasi

YAPALOQ ’eniga va yoniga keng’. Azmiddin Talʼ-atbekning .. ya p a l o h burnidagi tig iziga, sovuh koʻzlariga harab oʻyga toldi (Hamid Gʻulom). Bu sifat qadimgi turkiy tildagi ’eniga va yoniga keng’ maʼnosini ifodalovchi yalp tasvir soʻzidan (ЭСТЯ, IV, 100) -a qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlning kuchaytirish maʼno-sini ifodalovchi -la qoʻshimchasi qoʻshilgan shaklidan -q qoʻshimchasi bilan yasalgan, keyinchalik l undoshi ta — laffuz qilinmay qoʻygan; oʻzbek tilida birinchi, ik — kinchi boʻgʻindagi a unlilari ä unlilariga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: [(yalp + a = yalpa-) + la = yalpala-] + q = yalpalaq > yapalaq > yäpälâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Yalpaygan, yalpoq, yassi. ◆ Yapa-loq temir. Yapaloq tosh. Yapaloq yuz. n ◆ Boʻrixoʻja oʻn bir qator yapaloq gʻisht bilan koʻtarilgan.. qadimiy ayvonda oʻtirib.. xomchoʻt qildi. Mirmuhsin, „Chiniqish“ . ◆ Az-middin Talʼatbekning sertashvish yuziga, yapaloq burnidagi tigʻ iziga, sovuq koʻzlariga qarab, oʻyga toldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ .

Yomonning kuchi yapaloqqa yetar Oʻzidan kichik yoki kuchsizga ozor beruvchi kishiga nisbatan aytiladigan ibora.

Antonimlari

ЯПАЛОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yapaloq
плоский; сплюснутый, сплющенный; ◆ yapaloq tosh пллоский камень; *◆ yomonning kuchi yapaloqqa yetar у дурного (человека) хватит сил обидеть того, кто слабее (или моложе по возросту).