oʻsal

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻ-sal

Etimologiyasi

Eski Turk tilidan. Bu soʻz Chigʻatoychada ham ishlatilgan.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Bemorning nihoyatda ogir, hech narsani bilmaydigan holati, tuzalishiga umid qolmagan ogʻir kasal.

Oʻsal boʻlmoq 1) ogʻirlashib qolmoq, oʻlim oldida yotmoq. ◆ Kampir oʻsal boʻlib qolibdi. ◆ Bemor kundan-kun battar boʻlib, oxiri oʻsal boʻldi. A. Qahhor, „Bemor.“ 2) oʻta xijolat boʻlmoq, sharmanda boʻlmoq. ◆ Yolgʻonchining oʻzi oʻsal boʻldi. ◆ U lom-mim deya olmadi, oʻsal boʻlib, yerga qaradi. Mirmuhsin, „Qizil durralar.“

Oʻsal tortmoq Noqulay, xijolatli holatda qolmoq, qattiq xijolat boʻlmoq. ◆ Ogʻir dashnomlardan oʻsal tortib, suvga tushgan mushukday boʻlib oʻtirgan Silin birdan sapchib turdi. H. Nazir, „Oʻtlar tutashganda.“

Oʻsal qilmoq Qattiq uyaltirmoq, sharmanda qilmoq. ◆ Borsa, yo urishib berar, yo.. shoir boʻlmagan bir sen qolgan eding, yaqinda ariza va qarorlar ham sheʼr bilan yoziladigan boʻladi! — deb koʻpchilik ichida oʻsal qilar. A. Qahhor, „Sarob.“

2. koʻchma Yaramas, yomon; bemaʼni. ◆ Oʻsal ishni qilib boʻlgan gunohkor. Undayin farzandning oʻlmogʻi darkor. "Shirin bilan Shakar". ◆ Ahmad oʻsal bir kayfiyatda oʻrnidan turdi, qoʻlyozmani olib, xonadan chiqdi. F. Musajonov, „Himmat.“ ◆ Begijon, bu ishing oʻsal boʻlibdi, Boychiborni, bildim, qalmoq minibdi. "Alpomish".

Antonimlari

ЎСАЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

oʻsal
1 тяжело больной, безнадёжно больной; ◆ oʻsal boʻlib qolmoq тяжело болеть, находиться в безнадёжном состоянии; ◆ oʻsal boʻlib yotmoq лежать на смертном одре;
2 обл. скверный; ◆ 

• oʻsal boʻlmoq конфузиться, смущаться, приходить в замешательство; ◆ oʻsal qilmoq конфузить, смущать, приводить в замешательство.