pahlavon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pah-la-von

Etimologiyasi

PAHLAVON Bu ot ПРСda [pählevan] shaklida (98), ТжРСda pahlavon shaklida (303) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakli olingan. Bu sifat asli 'yonbosh', 'kuch', 'botirlik' maʼnolarini anglatadigan pahlu (ПРС,98) otiga 'qarash', 'saqlash' maʼnosini ifodalaydigan -bon koʻshimchasini (ТжРС, 542) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, keyinchalik u tovushi a tovushiga, b tovushi ye tovushiga almashtirilgan. Oʻzbek tilida bu sifatning gitslavonlar koʻplik shaklidan -cha koʻshimchasi bilan pahlavonlarcha ravishi hosil qilingan. Bu ot soʻzlashuv tilida polvon shaklida ham aytiladi (ТжРС, 310; OʻTIL, I, 597).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. jl - qahramon, botir

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Barvasta va zabardast; jismoniy baquvvat, bahodir. ◆ Pahlavon oʻgʻlon. tya Ah-madjon u yoq-bu yoqqa borsa, yonida pahlavon ogʻa-ini, vafodor yor, sadoqatli joʻralar hamroh boʻlib yurganday, hech kimdan hayiq-maydi, koʻngli toʻq. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ . Oʻzi ham xuddi sherga oʻxshagan, chi-royli pax^avon yigit ekan. S. Ismoilzoda, Temur.

2 Botir, qahramon. ◆ Pahlavon jangchi. n ◆ Bugun yana Nildan oʻtgan karvonlar, Devni yiqqan pahlavonlar soʻzlasin. A. Sher . ◆ Ri-voyatda aytilishicha, shaharliklar pahlavon-ning jasadini topib, tantana bilan dafn etishibdi. "Fan va turmush" . ◆ Yigit kuyla-sin, jangda Chin pahlavon boʻldim, deb. H. Poʻlat .

3 koʻchma Zabardast, kuchli. ◆ Doʻstlarim, hayratda qolmangiz faqat, Pahlavon asrga shu gaplar mosdir. Inson bolasiga mehr ila shafqat — Hammaga xos edi, bizga ham xos-dir. A. Oripov, „Yillar armoni“ .

Antonimlari

ПАҲЛАВОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

pahlavon (koʻplik pahlavonlar)

Tillar

• Turkcha: pehlivan

Ruscha _ru

pahlavon
книжн.
1 богатырь, атлет, борец, силач; yigit парень атлетического телосложения, здоровяк; ◆ pahlavon jangchi воин-богатырь;
2 герой, витязь; ◆ "Yoʻlbars terisidagi pahlavon" «Витязь в тигровой шкуре» (поэма Руставели).