qatirma

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-tir-ma

Etimologiyasi

QATIRMA 'oshirilmagan xamirdan qozonda yegʻsiz

pishiriladigan yupqa yemish'. Otasiga deb xurmachaga solingan oshning ustiga bitta hatirmani yopib, roʻmolchaga tugdi-da, chihib ketdi (Oydin). Bu ot ' qattiq holatga kel—' maʼnosini anglatuvchi qat— I feʼlining (ДС, 432) -(ï)r ortgirma qoʻshimchasi bilan

hosil qilingan shaklidan -ma qoʻshimchasi bilan eski uzbek tilida yasalgan (КРС, 361); keyinchalik a unlilari a unlilariga almashgan, ï unlisining qatgiqlik bel-

>^I?äta7mTk^{N: (QaT}qatirma ^{1 + ïr} = *atïr-) + ma = qatïrma

suzi7chlyam ^{QaAIMGI    til}Aa shunday maʼno qatma

_t^{bILan anglat}ilgan (Devon, I, 407). Bu soʻz bevosita qatirma^MZ QOʻshimchasi bilan yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oshirilmagan xamirdan qozonda yogʻsiz pishirilgan yupqa non. ◆ Ota-siga deb, xurmachaga solingan oshning ustiga bitta qatirmani yopib, roʻmolchaga tugdi-da, chiqib ketdi. Oydin, „Gulsanam“ .

2 Kiyim yoqasi, yelkasi, koʻkragi tekis tursin uchun avra bilan astar orasiga qoʻ-yiladigan kraxmallangan mato. ◆ Koʻkragiga qatirma qoʻyib tikilgan kostyum.

3 koʻchma s. t. Qalin kir, qasmoq. ◆ Umrida hammom va sovun koʻrmagandan boʻlsa kerak, ikki yuzi qatirma boʻlib ketgan, qoʻy koʻzli bola kelib, roʻparamda toʻxtadi. Sh. Rizo, „Qor yogʻdi, izlar bosildi“ .

Antonimlari

ҚАТИРМА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qatirma
1 тонкая слоёная лепёшки из пресного теста, испечённая в котле;
2 бортовка (накрахмаленная материя, закладываемая в борт одежды для жёсткости); ◆ 

• qatirma kir толстый слой засохшей грязи (на одежде).