soʻlqildoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
soʻl-qil-doq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
SOʻLQILDOQ 'doʻmboq', 'loʻppi'. Murzin unga sinchiklab razm soldi: .. soʻlhildoh va boʻydor— gina hiz (Shuhrat). Bu sifat eski oʻzbek tilida solq tasvir soʻziga -ïlla qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan feʼl-dan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik qator kel-gan ll undoshlaridan ikkinchisi d undoshiga (КРС, 652), q undoshi taʼsirida uning oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: (solq + ïlla = solqïlla-) + q = solqïllaq > solqildâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Loʻmbillagan, semiz, doʻmboq, loʻppi, soʻlqillagan. ◆ Soʻlqildoq bola. m ◆ Xumor kelinning katta qora koʻzlari ham, ter, sut hidi anqiyotgan soʻlqildoq tani ham, iliq nafasi ham Boʻrixonga yoqadi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ .
2 Endigina yetilgan, surx. ◆ Soʻlqildoq novda. m ◆ [Mirgʻiyos:] Koʻk qurt! Yomon ofat. Yooʻzaning zavoli. Tezda tuxumini quritish kerak. Roʻzaning ayni soʻlqildoq payti, ke-miradi ochofat.'R. Azizxoʻjayev, „Yashil chayla“ .
- Soʻlqildoq yer Yetilib, boʻrtib, koʻpchib turgan yer. Soʻlqildoq non Koʻpchib, singib pishgan yangi non. ◆ Non, garchand arpa qoʻshil-gan boʻlsa ham, shunday issiq, soʻlqildoq, oʻzi-yam shunday qizarib pishganki, koʻrgandayoq tashlanadi kishi. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
СЎЛҚИЛДОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.