sadaqa

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sa-da-qa

Etimologiyasi

arab. — xayr, ehson, sadaqa;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Tilanchiga, muhtojlarga beriladigan xayr-ehson. ◆ ..Shoqosim past, ayanchli ovoz bilan bir nimalar soʻzlab, oʻtkinchilardan sadaqa soʻraydi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Eshikdan kirib kelgan tilanchi sadaqa soʻradi. "Mushtum".

2. Oluvchi nazarida sadaqa boʻlib tuyuladigan xayr-ehson, pul. ◆ Xotiningiz sizni allaqachon unutibdi, sadaqalaringizga muhtoj emas ekan, deb ayting. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar.“ ◆ Oʻtgan kuni pul yuborgan edim, olmabdi. "Menga sadaqa kerak emas, sudga berib, qonuniy aliment olaman", degan emish. A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar.“

Bosh-koʻzidan sadaqa Sarf qilingan pul, yoʻqotilgan yoki birovga berilgan narsa, mol-dunyoga achinmaslikni bildiruvchi ibora. ◆ Puliga tirnoqcha ham kuymasdi, bolalarimning bosh-koʻzidan sadaqa, derdi.. R. Fayziy, „Hazrati inson.“

Jonim sadaqa (boʻlsin) Birovga cheksiz hurmat-ehtiromni ifoda-lovchi, "siz uchun jonimni ham berishga tayyorman" mazmunida aytiladigan ibora. ◆ Xush kelibsiz, bosh ustiga, sultonim, Sizdan sadaqadir bir shirin jonim! "Shirin bilan Shakar".

Sadaqa(si) boʻlmoq Kimsaning qurboni boʻlmoq; kimsa yoki narsaga jon fido qilmoq; aylanmoq, oʻrgilmoq. ◆ Dono odamga sadaqa boʻlsang arziydi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“

Sadaqai odam ket ayn. sadqai odam ket q. sadqa. ◆ Anzirat xola Sidiqjonga "Voy, sadaqai odam keting, nahot kishi shunday xotinini, shunday bolani qoʻyib, bu yoqlarda yursa!" deganidan keyin chehrasi ochildi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“

Sadaqasi ketmoq ayn. sadaqa(si) boʻlmoq ◆ Tushungan odamning sadaqasi ketsang arziydi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar.“

Antonimlari

САДАҚА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

sadaqa

Tillar

• Turkcha: sadaka

OʻTIL

Ruscha _ru

sadaqa
1 милостыня, подаяние, подачка; ◆ sadaqa bermoq подавать милостыню; ◆ sadaqa soʻramoq просить милостыню; ◆ xayr sadaqa см. xayr 2;
2 жертва, искупительная жертва (напр. вещь, которую отдают кому-л. по обету); ◆ sadaqang boʻlay (или ketay) (букв. да буду я жертвой за тебя) миленький; миленькая; ◆ sadaqa qilmoq жертвовать; ◆ 

• sadaqayi sar шут с ним, бог с ним, ладно уж; ◆ sadaqayi odam (ketsin) неодобр. ну и человек.