agʻanamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

a-gʻa-na-moq

Etimologiyasi

AGʻANA- ’yonboshga yumala-’. Tuprohha a gʻ a n a b oʻynayotgan bolalar birdan suv tomonga yugurib ke— tishdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’bir tomonga egil-’ maʼnosini anglatgan a:gʻ- feʼlidan -(ï)n qoʻshim-chasi bilan yasalgan otga -a qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan (ЭСТЯ, I, 75; DS, 18), keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan, ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay, agʻna- shakli yuzaga kelgan (Devon, I, 284; DS, 22); oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi ï unlisi a unli — siga almashib saqlangan, keyinchalik a unlilari ä un — lilariga almashgan: (a:gʻ—I- ïn = a:gʻïn > agʻïn) + a = agʻïna- > agʻana- > ägʻänä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Yotgan holda u yoni, bu yoniga agʻdarilmoq, yumalamoq. ◆ Ot agʻanaganjoyda yungi qoladi. Maqol . yat Har kun shomdan tortib azongacha yotgan joyida u yoq-bu yoqqa agʻanab, oʻy oʻylaydi. Choʻlpon, Kecha va kunduz. ◆ Qoʻchqor ustma-ust ikki doʻppi suv ichib, oʻzini ajriqqa otdi, xuddi yosh boladay agʻanaboʻynarkan, xushnud qichqirdi.. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ .
2. Qulamoq, agʻdarilmoq. ◆ Arava agʻanadi. Mashina agʻanadi. Nodira turgan joyidan divanga agʻanabtushdi.

Antonimlari

OʻTIL

Feʼl

agʻanamoq

Ruscha _ru

agʻanamoq
= agʻnamoq.