ajriq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
aj-riq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
AJRIQ 'ildizidan tarmoqlanib yer bagʻirlab oʻsadigan yovvoyi oʻt’. Yomgʻirdan keyin a j r i h tez oʻsadi. Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi ’ajrat-’, 'farqla-’ maʼnosini anglatgan aâïr- feʼlidan -(ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan: shundan keyin ikkinchiboʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (Devon, I, 124); keyinchalik bu soʻz tarkibidagi 5 undoshi y undo — shiga (Devon, I, 136), y undoshi oʻz navbatida j undoshiga almashgan (КРС, 24); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: ażïr- + ïq = ażïrïq > ayïrïq > ajïrïq > ajrïq > äjriq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Boshoqdoshlarga mansub koʻp yillik serildiz yovvoyi (begona) oʻt.
- Ajriqqa agʻanaganday Notinch, bezovta holda azob chekib (yotmoq). \Homid\ Oʻsha kuni tun i bilan ajriqqa agʻanagandek uxlolmapti. Sh. Gʻulomov, Baxtboʻstoniga.