ayirmoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]a-yir-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]_ AYIR- 'alohida qil-'. Sovlihlarni a y i r. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'alohida boʻl-' maʼnosini anglatgan aż- feʼlidan -(ï)r orttirma qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 115; DS, 15); keyinchalik z undoshi y undoshiga almashgan (КРС, 36); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: aż— + ïr = azïr— > ayïr- > äyir—
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Butunni boʻlmoq, tarkibiy qismlarga boʻlmoq, boʻlaklamoq. ◆ Tuxum sarigini oqidan ayirmoq.
- Turiga, naviga qarab boʻlmoq, ajratmoq. ◆ Toʻy bekasi, Mirzakarimboyning xotini, ayollarni uch guruhga ayirgan edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
- Xillab alohidalamoq. ◆ Bobo Qambar dutorga loyigʻini ayirib olib, yoʻnib charyugayapti.. "Yusuf va Ahmad ".
- Uzoqlashtirmoq, ajratmoq. ◆ Bolani koʻkrakdan ayirmoq. shsh -Mayli, oyi, siz mani besh-oʻn kun ba/ringizdan ayirmang. Orzum shu.. — dedi Gulnor. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Fi gonkim, gardishi davron ayirdi oʻz diyorimdan. Furqat .
- Mahrum qilmoq, judo qilmoq. {{misol|Uni yor oldiga kirish minutining yaqish1igi, yor nafasining yaqinligi es-hushidan ayirayozgan edi. |M. Ismoiliy|Fargʻona t. o. ◆ Birgsitark et, falak, uduming — oshiqdan ayirma maʼshuqni. A. Sher, „Qadimgi kuy“ .
- Ajrata bilmoq, farqiga bormoq. -Man, man! Dardingda kuygan dadangman! — Gulnor oʻz dadasining tovushini bazoʻr ayira bildi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Yasama karomatchining isitma bilan oshqozon kasalini ayira olmasligini qayoqdan bilsin. "Mushtum ".
- Oraga tushib ajratmoq. ◆ Soʻz taʼsir qilmagach, oʻzi \ domla \ olomon orasiga kirib, odamlarni ayira boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
- Ayirmachilik qilmoq, turli koʻz bilan qaramoq. ◆ Biz mimat ayirmaymiz. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
mat. Ayirish amalini bajarmoq, bir sondan ikkinchi sonni olmoq, ajratmoq. ◆ Oʻttizdan oʻn beshni ayirmoq.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
ayirmoq
1 отделять; обособлять, изолировать; ayirib olmoq отнимать; вызволять;
2 разделять, разъединять; разлучать; разнимать;◆ bolani koʻkrakdan ~ отнимать ребёнка от груди; tirnoqni etdan ayirib boʻlmaydi (букв. нельзя отделить ноготь от тела) нельзя отделять человека от родных; Qush edim, qanotimni qayirdilar, Gul edim bulbulimdan ayirdilar (Ћамза) Была я птицей, подбили мне крылья, Была розой, разлучили меня с моим соловьем;
3 различать; отличать; разбирать;
4 выделять (из ряда чего-л.);
5 разводить (супругов);
6 мат. вычитать, производить вычитание; ◆ yigirmadan oʻnni ~ от двадцати отнять десять.