ayron
Qiyofa
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ay-ron
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]AYRON 'qatiqqa suv aralashtirib tayyorlanadigan ichimlik’. Muzdek a y r o n ichdim. Bu ot qadimgi turkiy tilda ayïr- feʼlidan -(a)n qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 111; Devon, I, 142); qoʻshimcha qoʻshil-ganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, oʻzbek tilida soʻz boshlanishidagi a unlisi ä unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi â un — lisiga almashgan: ayïr- + an = ayïran > ayran > äyrân. Bu soʻz asli 'sutdan yogʻ ayirib olinganidan keyin qoladigan suyuqlik’ maʼnosini bildirgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Qatiqning kuvda moyi ajratib olingandan keyin qolgan suyuq qismi, shuningdek, qatiq yoki suzmaga suv qoʻshib tayyorlangan ichimlik. ◆ Ayron osh boʻlmas, nodon bosh boʻlmas. Maqol . n ◆ Har bir qozoqning oʻtovida qimizi, qimroni yoki ayronidoim osigʻliq turadi. M. Muhammadjonov, „Turmush urinishlari“ .