beadab

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-a-dab

Etimologiyasi

BEADAB ТжРСga beadab shaklida kiritilib (54), beodob shakliga havola qilingan (62). Bu lugʻatda arabcha adab va odob otlari teng hukukli tarzda keltirilib, maʼnosi deyarli bir xil izoxdangan (18, 284). Asli odob oti - adab otining koʻplik shakli, shunga koʻra asosiy deb beadab shaklini koʻrsatish oʻrinli. Bu sifat tojik tilida 'yoʻq' maʼnosini ifodalaydigan be- old qoʻshimchasini (ТжРС, 544) 'xulq, 'tarbiya maʼnosini anglatadigan arabcha adab otiga (ARS, 28) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'axloqsiz', 'tarbiyasiz' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1,92). Bu otdan oʻzbek tilida beadablik mavhum oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[be.. +adab| 1 Tarbiya koʻrmagan; tarbiyasiz, adabsiz.◆  Beadab bola. Adabni beadabdan oʻrgan. Maqol.◆  Beadabdan xayr kutma. Maqol.

2 Odob, axloq doirasiga sigʻmaydigan, adabdan tashqari; qoʻpol.◆  Obidjon juda qoʻpol va beadab bir topishmoqni qichqirib aytgan edi, kampir uni qattiq qargʻadi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆  Bolalar qochishar ekan, odatda nikoh kuni aytiladigan xunuk, beadab soʻzlarni baland qichqirishdi. Oybek, Tanlangan asarlar.

3 koʻchma Xato; adabsizlik.◆  Beadab bizdan oʻtibdi, yor kechirmasmi bugun. "Oq olma, qizil olma".

Antonimlari

БЕАДАБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

beadab

Ruscha _ru

beadab
1 неблаговоспитанный, невоспитанный; невежливый, непочтительный; бестактный; // невежа; ◆ adabni beadabdan oʻrgan посл. учись воспитанности у невоспитанного (т. е. смотри на него и делай наоборот);
2 неприличный, непристойный; ◆ beadab iboralar неприличные (нецензурные) выражения.