bemaʼni

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-maʼ-ni

Etimologiyasi

BEMAʼNI Bu sifat 'yoʻq' maʼnosini ifodalaydigan tojikcha be- old qoʻshimchasini (ТжРС, 544) 'mazmun' maʼnosini anglatadigan arabcha maʼni otiga (ARS, 545) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'mazmunsiz', 'safsatadan, uydirmadan iborat' kabi maʼnolarni anglatadi (ТжРС, 60; OʻTIL, I, 101). Bemaʼni sifatidan oʻzbek tilida -garchilik qoʻshimchasi bilan bemaʼnigarchilik oti yasalgan, 'nojoʻya xatti-harakat' maʼnosini anglatadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

be.. + maʼni

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Odob-qoida doyrasidan tashqari; maʼnosi, mazmuni yoʻq; maʼnosiz.◆  Bemaʼni jusha. t" Kishining bemaʼni gaplardan oʻzini tiyishi uning moʻminligi naqadar chiroyli ekanligidan dalolat beradi. "Fan va turmush".◆  Uning bemaʼni javdiragan koʻzlarida hali ham qandaydir husn saqlanib qolgan edi. S. Zunnu-nova, Gulxan.◆  Talʼat birinchi kursdanoq Hamida degan qizni suyub qolgan, shu qiz boʻlmasa, dunyo koʻziga qorongʻi, bemaʼni koʻrinib ketardi. Oʻ. Hoshimov, Qalbingga quloq sol.

2 Quruq safsatadan iborat boʻlgan; ha-qiqatga mutlaqo zid; asossiz; keraksiz, behuda.◆  Ha, bugun ham ancha bemaʼni suxanbozlik qildi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ ◆  -Qan-chalik bemaʼni, qanchalik bemaʼni oʻylar! — yuzini kafti bshshn bekitib jshshaydi Sher-bek. S. Anorboyev, Oqsoy.◆  Bu ayb shunchalik uydirma va bemaʼniki, prokuratura xodimi-ga batafsil javob berib oʻtirishni lozim topmadim. O. Yoqubov, Izlayman.

3 Odob-axloqdan tashqari, yaramas; bemaza, boʻlmagʻur.◆  Bemaʼni qiliqlar. yash ◆ Asalning shunaqa bemaʼni ishlari koʻpligidan biz ham.. kuyib yotibmiz. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ ◆  Xotinlarning bemaʼni qiy-chuvi.. hamma yoqni tutdi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆  Ahmad ham jilmaydi. U bemaʼni qahqahani, munofiqona hiringlashlarni yomon koʻrardi. F. Musajonov, Himmat.

4 Nojoʻya, bemaza ishlar qiladigan, yomon, yaramas; boʻlmagʻur.◆  -Gʻozi eshon huzu-ringizda ekan! — dedi maxdum, — oʻzi koʻp bemaʼni odam. Ziyofat-miyofat deb, yaqin bir soat vaqtimni oldi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.

Antonimlari

БЕМАЪНИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

bemaʼni

Ruscha _ru

bemaʼni
1 бессмысленный, нелепый, несуразный; абсурдный; ◆ bemaʼni fikrlar бредовые идеи; ◆ bemaʼni soʻzlar yigʻindisi бессмысленный набор слов;
2 глупый, неумный, неразумный.