boshvoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bosh-voq

Etimologiyasi

BOSHVOQ ’hayvonning boshiga (shoxiga) bogʻlana-digan arqon’. Buzohning b o sh v o gʻ i yechilib ke— tibdi. Bu ot asli bâsh bâgʻi birikmasining bir soʻzga birlashuvi bilan tuzilgan; avval egalik qoʻshimchasi talaffuz etilmay qoʻygan, shundan keyin gʻ undoshi q undoshiga, keyinchalik ikkinchi qism boshidagi b un — doshi v undoshiga almashgan: bâsh bâgʻi = bâshbâgʻi > bâshbâq > bâshvâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

(asli bosh + bogʻ) Chorva mollarining boshiga bogʻlanadigan arqon; noʻxta.◆  Sigir oʻgʻirlagan qutuldi, Boshvoq ush-lagan tutildi. Maqol. n Oynisa endi sigirning boshvogʻiga qoʻl choʻzganini biladi, naq boshi ustida allanarsa qattiq gum-burlabketdi. X. Sultonov, Onamning yurti.

Boshvoq solmoq Boʻysundirmoq, jilov-lamoq.◆  Ha, ogoh boʻlinglar. odamlar, ogoh, Urushga yoʻl qoʻymang, solingiz boshvoq.' Gazetadan. Boshvogʻini yoʻqotib qoʻymoq Oʻzini tuta olmay, bosar-tusarini bilmay qolmoq, hovliqib ketmoq.◆  Baʼzi nodon qizlar boshvoqlarini yoʻqotib qoʻyadilar. M. Ismoiliy, Odamiylik qissasi. Boshvogʻi mahkam boʻlmoq Mustahkam, sobit, puxta boʻlmoq. Bo-sadigan qadamingiz, ogʻizdan chiqadigan soʻzingiz boshvogʻi mahkam boʻlsin. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o. Boshvogʻi yoʻq itday Oʻz erkiga tashlab qoʻyilgan, qarovsiz, nazo-ratsiz. Hamma ayb ota-onangda, boshvogʻi yoʻq itday qoʻyib yuborishadi. Q. Kenja, Togʻ yoʻlida bir oqshom.

Antonimlari

БОШВОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

boshvoq

Ruscha _ru

boshvoq
верёвка с петлей, надеваемая на шею скоту.