buyruq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

buy-ruq

Etimologiyasi

BUYRUQ 'rahbarning biror ishni bajarish haqi-dagi farmoyishi’. Mening betoblikdan keyin ishga qaytganim buyruq bilan rasmiylashtirildi. Bu ot 'farmon qil-’ maʼnosini anglatuvchi buyur-feʼlidan oʻzbek tilida -(u)q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan: buyur + uq = buyuruq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Tashkilot, muassasa, korxona, harbiy qism va sh.k. boshligʻi, rahbarining oʻz tasarrufidagi tashkilot, muassasa, korxona boʻyicha chiqaradigan rasmiy farmoyishi, amri va shunday farmoyish matni yozilgan qogʻoz; rasmiy hujjat.

◆  Direktor buyrugʻi. Oliy Bosh Qoʻmondon buyrugʻi. Garnizon bsshshgʻining buyrugʻi. Ishga tayishshsh haqidagi buyruq. Buyruq rasmiylashtirmoq. Buyruqni koʻrinarli joyga osib qoʻymoq. Buyruqqa qoʻl qoʻsmoq. Qoʻmondonning buyrugʻi bshshn uchta oʻgʻildan bir ekipaj tashkil etshibdi. I. Rahim Chin muhabbat.

◆  Nima desam ekan, qani.. yuring-chi, buyruqda nima deyshkan ekan. S. Ahmad, Qadrdon dalalar.◆  Nusratbek Paygʻo-mov bshshn gangur-gungur suhbapiashib turgan mahalda, kotiba buyruqni olib kirdi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi.

2. Ogʻzaki yoki yozma topshiriq, amr, far-mon.◆  To esini tanigandan bosh,shb buyruq-lariga soʻzsiz boʻysunib kelgan Gulnor, hech nima oʻylamasdan, oʻrnidan turdi. Oybek, Tanlangan asarlar.

◆  Moʻminning ovozidagi qatʼiyat, buyruq Laylini boʻshashtirdi. S. Zunnunova Koʻk chiroqlar.

◆ Shu asnoda kotiba shofyorga raisning buyrugʻini aytdi. S. Nurov Maysalarni ayoz urmaydi

Buyruq mayli pish. Harakatni bajarish-bajarmaslik haqida buyurish, undash, istak kabi maʼnolarni ifodalovchi feʼl shakli.

◆ Buyruq maylidagi feʼllar tinglovchi tomonidan bajarilishi zarur boʻlgan ish-harakatni anglatadi “Oʻzbek tili darsligi”

Antonimlari

БУЙРУҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

buyruq

OʻTIL

Ruscha _ru

buyruq
приказ, приказание; распоряжение, предписание; ◆ buyruq qilmoq приказывать; распоряжаться; ◆ buyruq feʼli грам. глагол в повелительном наклонении.