buyuk
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
bu-yuk
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Eski Turk tilidagi bädük so’zidan kelib chiqadi.
BUYUK ’juda katta’, ’ulugʻ’. Alisher Navoiy - XV asrning b u yu k mutafakkir shoiri. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’yirik’ maʼnosini anglatgan biy sifatining boʻy shaklidan -ü qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga -k sifat yasovchisini qoʻshib yasalgan (ЭСТЯ, II, 288); oʻzbek tilida oʻ unlilarining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: (büy + ü = boʻyü—) + k = büyük> buyuk.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Hajm-oʻlchovi odatdagidan ortiq, katta; ulkan.◆ Buyuk togʻ. Buyuk davlat. Buyu k bino. m Zargarov atrofidagi buyuk sahroni, shu sahrodek cheksiz sukunatni sezar, oʻzining behalovat ruhi shu boʻshliqlarni bus-butun toʻldirib turgandek tuyulardi. A. Muxtor, Asarlar.◆ Fargʻona kapali oʻz koʻlami bilan.. buyuk atalmish oʻsha kanallardan oʻn baravar buyukdir. S. Ahmad, Ufq.◆ Falakka boʻy choʻzgan allaqanday buyuk qasr roʻparadan namoyon boʻlib, Meʼmorning xayolini olib qochdi. Mirmuhsin, Meʼmor.◆ Ahmad oʻzini buyuk koi not qarshisida zarraning mil-liarddan bir zarrachasidek his etdi. F. Musajonov, Himmat.
2 Ulugʻvor, yuksak, tengeiz, mislsiz. ◆ Buyuk, yetuk odamlar nihoyatda kamtar, kam-suxan, dilbaru mehribon boʻlishini.. bu dono qiz yaxshi bilardi. Mirmuhsin, Meʼmor.◆ Buyuk voqealar oldida vaqt oʻz hukmini oʻtkaza olmaydi. "Saodat".◆ Insoniyat oʻz kamoloti jarayonida qoʻlga kiritgan buyuk kashfiyoti — tildir. Gʻ. Salomov, Tarjima nazariyasi. ◆ Bahor boʻyi, yoz boʻyi zarrama-zarra yiqqan bunyodini buyuk saxovat bshshn dehqon etagiga toʻkayotgan mana shu oltin kuzda uning yuragi qafasdan chiqqan qush yuragiday yayray boshladi. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o.
3 Aziz, moʻʼtabar, muqaddas.◆ Dunyoda hech soʻz bormi Ona soʻzidan buyuk. H. Olimjon.◆ Biz birinchi navbatda avlodlarning buyuk xoti-rasi oldida qarzdormiz. Gazetadan.
4 Buyuk (erkaklar ismi).
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
БУЮК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
OʻTIL
Sifat[tahrirlash]
buyuk