chaman

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

cha-man

Etimologiyasi

CHAMAN I Bu ot ПРСda [chämän] shaklida keltirilib, 'maysazor' maʼnosini (166) anglatishi, ТжРСda chaman shaklida keltirilib, yuqoridagi maʼnodan tashkari, 'gulzor' maʼnosini ham anglatishi (436) aytilgan; oʻzbek tiliga tojik tilidan 'gulzor' maʼnosini bilan olingan (OʻTIL, II, 352). CHAMAN II Bu sifat ПРСda [chämänd] shaklida keltirilib, 'viqor bilan yuradigan (ot)' maʼnosini anglatishi aytilgan; bunday sifat ТжРСda keltirilmagan. OʻTILda chaman II sifati keltirilib, 'sekin yuradigan (ot)' maʼnosini anglatishi aytilgan (II, 353). Oʻzbek tiliga forscha sifat oxiridagi d tovushini tashlab olingan; qizigʻi shuki, yangi maʼnoni anglatish uchun ishlatilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. — oʻtloq; gulzor; sa-

yilgoh] Gul koʻp joy; gulzor, chamanzor, gulshan. ◆ Bulbul chamanin sevar, odam — va-tanin. Maqol . ■■ ◆ Kuz shamoli kirib chaman-ga, Axtaradi gullar atrini.. Uygʻun .

Chaman boʻlib ochilmoq Qiygʻos ochilmoq (gul haqida). ◆ Mitti chigit urugʻi yer bagʻri-da nish urib, chaman boʻlib ochilgunga qadar qanchadan-qancha mehnat va harakatni taqo-zo etadi. Gazetadan .

Antonimlari

ЧАМАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chaman I
цветущий луг, цветник; ◆ bulbul ~ini, odam vatanini sevar посл. соловей любит свой цветник, а человек - свою родину; ◆ osmon gumbazida hisobsiz yulduzlar ~i yonadi на небосводе ярко горит множество звёзд; ◆ ~day как цветник; ◆ Endi koʻring kolxozni, ~day yashnab ketdi («Фольклор») Посмотрите теперь на колхозы, они как цветник расцвели; ◆ paxta ~day ochilibdi коробочки хлопчатника дружно раскрылись; ◆ havo ~day ochiq ясное небо усеяно звёздами.

chaman II
ленивый, тихий (о лошади и осле); ◆ ~ ot ленивая лошадь, которая очень медленно двигается, еле переставляет ноги.