chelak

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

che-lak

Etimologiyasi

Chelak sо‘zi turkiycha chelmoq yoki chalmoq (bir narsaning yoy shaklida harakatlanishi) sо‘zidan yasalgan bо‘lishii ehtimoli yuksak. chelakka suv olish uchun uni suvda yoy shaklida hakatlantirish kerak bо‘ladi. tatarchada chо‘michni chelpak deyilishi bu fikrni quvvatlaydi. ya’ni chо‘michga suv olish uchun uni suvda yoy shaklida harakatlantirish lozim. demak, chelak - bu yoy shaklida harakatlantiriladigan buyum. qо‘ng‘iroqni chalish uchun uni yoy shaklida harakatga keltiriladi. oyog‘idan chalishda ham yoy (yarim oy) shaklida harakat yuzaga keladi. yana bir ehtimol. turkiy tillarda pо‘lat chelik (chalik) deyiladi. Baqir (mis) dan yasalgan suv idishi paqir (tovush о‘zgarishi) deyilganiday, pо‘latdan yasalgan suv idishi nomi chelik, keyinchalik tovush о‘zgarishi natijasida chelak bо‘lgan bо‘lishi mumkin. (Tohir Vakkasov)^{[manba kerak]}

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Asosan suyuqliklarni sakdash, tashish uchun xizmat qiladigan, silindr shaklli, yoysimon bandli idish; paqir. ◆ Sirli chelak. Bir chelak suv. n ◆ Quduq boʻyida chelak toʻla suv va zanjirga bogʻlangan mis jom turardi. S. Ayniy, „Doxunda“ .

Sinonimlari

paqir, satil

Antonimlari

ЧЕЛАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chelak
ведро; ◆ bir ~ suv ведро воды; ◆ sirli ~ эмалированное ведро; ◆ ayronni ichgan qutular, ~ni yalagan tutilar посл. выпивший айран от наказания избавится, а облизавший ведро попадется; ayronga borgan chelagini yashirmas посл. идущий за айраном не прячет ведро.