chikka
[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
chik-ka
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
CHIKKA ' oshiqning chuqurchali tomoni tepaga qara-gan holati'. Oshiq dumalaydi pukkami, ch i k k a (Sulton Akbariy). Bu sifat qadimgi turkiy tilda ham mavjud boʻlib, 'oshiqning chuqurchali tomoni' maʼno — sini anglatgan chik soʻzidan eski oʻzbek tilida -ä qoʻshimchasi bilan yasalgan (КРС, 860); qoʻshimcha qoʻshilga-nidan keyin k undoshi qatlangan: chik + ä > chikkä. Chikkä soʻzi asli ' botiq', ' ichga kirgan' maʼnosini anglatgani quyidagi misolda ochiq koʻrinadi: Koʻrsat belingni, men bir koʻrayin, Ch i k k a bel juvon, yor-yor (Qoʻshiqdan). 'Oshiqning chuqurchali tomoni tepaga qaragan holati' maʼnosi maʼnoda xoslanish voqe boʻ— lishi natijasida yuzaga kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Oshiqning ichi chuqur tomoni va shu tomoni sirtga qaragan vaziyati; pukka-ning aksi. ◆ Mendan boshqa odam boʻlsa, hozir chikkasida pukka qiladi. K. Yashin, „Hamza“ .
- Oshigʻi chikka Baxti yurmagan, ishi oʻn-gidan kelmagan, ishi chappa. ◆ Oshiq edi Sha-karbekka, Gohi olchi, gohi chikka. "Shirin bilan Shakar" . Chikka bel Ingichka, nozik bel, xipcha bel (xotin-qizlarga nisbatan). ◆ Koʻrsat belingni, men koʻrayin, Chikka bel juvon, yor-yor. "Qoʻshikdar" .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ЧИККА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.