choʻl
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]choʻl
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]CHOʻL 'suvsiz bepoyon dasht', 'sahro'. Balli, azamatlar! Choʻl jilovini qoʻllaringga berdik (Sayid Ahmad). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli chöl tarzida talaffuz qilingan.
(ДС, 155: chöllig - 'живучий в степи1); keyinchalik oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: chöl > chol. DSda chol- feʼliga berilgan izohdan [152:
' ubïvat, issyakat' (o vode)), shuningdek OʻTILda choʻl soʻzining ikkinchi maʼnosi sifatida berilgan 'tashna* izohidan koʻrinib turibdiki, chöl oti asli 'suvga tash— na—' maʼnosini anglatgan chöl— feʼlidan maʼno ta— raqqiyoti natijasida ajralib chiqqan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
◆ Choʻl soʻzi Oʻrta Turkchaga Moʻgʻul tilidan kirib kelib Oʻzbek tilida hozirgacha saqlanib qolgan.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Oʻsimlik juda kam oʻsadigan, doimiy quruq va issiq iqlimli, suvsiz bepoyon dasht; sahro, biyobon. ◆ Qizilqum choʻl-lari. Qaqroq choʻl. Boysun choʻli. Toma-toma koʻl boʻlur, Hech tommasa, choʻl boʻlur. Maqol . n ◆ Poyezd Malik choʻli bagʻrini tilib borar-di. N. Aminov, „Qahqaha“ . ◆ Men bu choʻllar qoʻy-nida tugʻilib topdim kamol. A. Oripov . ◆ Choʻl shamollari, jumladan, garmsel havoni quruq-lashtiradi. "Fan va turmush" .
2 koʻchma kam qoʻll. Tashna, zor. ◆ Bolaga choʻl xotin.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЧЎЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ot
[tahrirlash]choʻl (koʻplik choʻllar)
Tillar
[tahrirlash]OʻTIL