daromad

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

da-ro-mad

Etimologiyasi

DAROMAD Bu ot tojikcha 'kir-' maʼnosini anglatadigan daromadan feʼlining oʻtgan zamon asosiga teng boʻlib, 'biror faoliyat natijasida paydo boʻlgan mablagʻ' maʼnosini anglatadi (ПРС, 212, ТжРС, 118; OʻTIL, I, 211). Bu ot bilan oʻzbek tilida daromad qil- feʼli hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. — kirim; foyda;

boshlanish, ibtido] 1 Savdo-sotiq, mehnat, ishlab chiqarish sohalaridan davlat yoki ayrim shaxslar hisobiga kelib tushadigan sof pul va boshqa xil tushumlar; kirim. ◆ Bir kunlik daromad. Davlat daromadi. Milliy daromad. Daromadga qarab burom ad. Maqol . ◆ Unumsh mehnat — katta daromad. Maqol . ■■ ◆ Toʻgʻrilik, halollik tufayli topilgan daromad oilaga baxt keltiradi. "Saodat" . ◆ Oʻzbekiston sharoitida asalarichshshk yaxshi daromad beradigan soha hisoblanadi. M. Toʻychiyev, „Asalarichilik“ . ◆ Daromadga yarasha buromad deganlaridek, toʻy ham shunga qarab juda dabdabali oʻtdi. "Mushtum" .

Daromad soligʻi Hamma turdagi daro-maddan olinadigan davlat soligʻi. Daromad taqsimoti Xoʻjaliklarda yil boʻyi olingan daromadni mehnatga qarab taqsimlab chiqish. ◆ Ish sentyabrning oxirlarida boshlanib, daromad taqsimotiga yaqin tugadi. A. Qahhor, „Asarlar“ . ◆ Daromad taqsimotidan keyin kelin bilan kuyovning ishi juda koʻpayib ketdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

2 Muqaddima, kirish. ◆ Gapning daromadi. tt Gapning daromadi tugab, endi buromadga koʻchdi, shekilli, — oʻyladi chol. "Mushtum" . ◆ Shu orada ertakning daromadi tugab, Qosimaxon suv parisi haqida gapira boshladi. M.M . Doʻst, Galatepa qissasi.

3 Biror maqsadni anglatish uchun shu maqsad atrofida uzokdan boshlangan ran. ◆ -Shunaqa qilib, Narzini ham yubormoq-chimisiz? — dedi kampir, darrov gapning daromadini payqab. H. Nazir, „Mayoq sari“ . ◆ ..domlaning soʻz daromadiga qaraganda, sizni oʻziga kuyov qilish fikri borga oʻxshaydi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Onaxon Haq-nazarova daromad qilib oʻtirmasdan, shartta shu yangi gigant obʼyektni olishni taklif qildi. Gazetadan .

4 Biror joyga kiriladigan yoʻl, eshik, yoʻlak. ◆ Uylarning daromadi va derazalari koʻchadan koʻrinadi. A. Qodiriy, „Obid ketmon“ . ◆ Agar hujra daromadiga eshik quriladigan boʻlsa, qorongʻi bir qabr, yana ham toʻgʻrisi, daxma holiga kiradi. A. Qodiriy, „Obid ketmon“ .

Antonimlari

ДАРОМАД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

daromad
1 доход; приход; // подоходный; ◆ ~va buromad приход и расход; ◆ ~ga qarab buromad по доходу и расход; ◆ ~ soligʻi подоходный налог; ◆ ~ qilmoq получать доход;
2 предисловие, вступление, введение (к. чему-л.), вступительная часть (чего-л.); прелюдия; ◆ ~ qilmoq начинать разговор издалека, говорить с предисловием; ◆ bu hali gapning ~i это ещё только предисловие, присказка; ◆ Sen avval sekin ~ qilsang, yaxshi boʻlar edi (А. Ќаххор, «Сароб») Если бы ты начал разговор издалека, было бы лучше;
3 вход, въезд, входные ворота.