dasta

Qoraqalpoqcha (kar)

Pak qiz

Ot

dasta

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

das-ta

Etimologiyasi

DASTA I Bu ot 'qoʻl' maʼnosini anglatadigan tojikcha dast otiga (k.) -a qoʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan; 'sop','tutqich' 80 maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 212). Bu ot bilan oʻzbek tilida dastapa-feʼli, dastalik oti hosil qilingan. DASTA II Bu ot 'qoʻl' maʼnosini anglatadigan tojikcha dast otiga (q.) -a koʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan; 'bogʻlam', 'guruh', 'soʻkchakka bostiriladigan shox-shabba' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 212). Bu ot bilan oʻzbek tilida dastala- feʼli hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

I \f. — con; tutqich

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Turli

asboblarning qoʻl bilan ushlanadigan qismi; con. ◆ Bolta dastasi. Pichoq dastasi. n ◆ Pichoq dastasini qattiq qisganidan, tirnogʻi kaftiga botib ketdi. "Yoshlik" . ◆ Dastasi boʻlmasa, qilich ham kesmaydi. "Qanotli soʻzlar" . ◆ Ukichkina.. ketmonini yerga qadab, dastasiga oʻtirdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Tutqich, tutqa, qabza. ◆ Eshikning dastasi. n | ◆ Gulnor] Bir qoʻli bshshn derazaning dastasini uishadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Bekning chayir qoʻli begona chamadonning dastasini ushlaganicha tinchidi. A. Muxtor, „Tugʻilish“ . ◆ Chashkaning dastasidan tutib, qora choy ichsa, juda gashpʼsh boʻladi. N. Aminov, „Qahqaha“ .

3 Musiqa asbobining tor (ip, sim) tor-tilgan va qoʻl surib, parda bosiladigan qismi. ◆ Dutorning dastasi.

Dastasini oʻzidan chiqarmoq ayn. sopini oʻzidan chiqarmoq q. sop.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

das-ta

Etimologiyasi

II f. "d^z

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Keli (oʻgʻir)da narsa okdashda (tuyishda) ishlatiladigan tut-qichli asbob, kelisop. U ◆ dadasining qi-yin-qistovidan keyin, kelini hovliga opchiqib, zarda bilan dastani toʻqillatib, sholi oqlardi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Azizxon bir gal shunaqa sholi oqlashda dastani shunday kuch bilan urgan ediki, tut toʻnkasi-dan qilingan keli ikkiga ajralib ketgan edi. S. Ahmad, „Ufq“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

das-ta

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

III \f. shv. Chillak. ◆ Qadimgi mayyalarning kasallangan tishlarini davo-lashda shifokorlar yogʻoch dastalardan foyda-lanishgan ekan. "Fan va turmush" .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

das-ta

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

IV \f. — guruh; tuda; bogʻlam,

toʻp] 1 Bir tutam yoki bogʻlam qilib terilgan yoxud bogʻlangan narsa; bogʻ, bogʻlam. ◆ Bir dasta piyoz. n ◆ Bir dasta gul koʻtarib Mamlakat kiradi. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ Polda bir dasta binafsha sochilib yotardi. "Yoshlik" .

2 Ustma-ust qilib terilgan, taxlangan yoki taxlab bogʻlangan yoxud qutichaga joy-lashtirilgan narsa; pachka. ◆ Bir dasta kitob. Bir dasta pul. sh ◆ Islomxuja bir dasta til-xatni tez-tez koʻzdan kechirdi. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ U menga bir dasta daftar varaqlarini ber-di. "Yoshlik" . ◆ Bir ozdan soʻng kiyim-kechak taxlanadigan shkafdan bir dasta pul to-pildi. "Mushtum" . ◆ Ahmadning ayasi qoʻlidagi bir dasta chinni kosani tushirib yubordi. Q. Kenja, „Togʻ yoʻlida bir oqshom“ .

3 maxe. Ipak qurti pilla oʻrashi uchun soʻkchakka bostiriladigan gʻoʻzapoya va sh. k. bogʻlami. ◆ Kurt dastaga kirar vaqti chimxoʻr boʻlib, sustlab qoladi, bir kun noz uyquni oladi. M. Qoʻshmoqov, „Ali Qambar“ .

4 Guruh, ansambl. ◆ Sozandalar dastasi bir chirmandachi, bir nogʻorachi, bir surnaychi, bir raqqosa va bitta qoʻgʻirchoqbozdan iborat edi. S. Ayniy . Esdaliklar.

5 Toʻp, guruh, otryad. ◆ Baʼzan har ikki tomonning ilgʻor dastalari toʻsatdan uchra-shib, katta suron bilan oʻq uzishadilar. Oybek, „Navoiy“ . ◆ Koʻshin joʻnab baland-past-da, Joʻnay berdi dasta-dasta. "Intizor" . ◆ Ming dasta tuzein, amirning kupi sanoqli. S. Ayniy, „Qullar“ .

Antonimlari

ДАСТА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

dasta (koʻplik dastalar)

Tillar

• Italyancha: cornetta
• Portugalcha: aparelho
• Turkcha: ahize

OʻTIL

Ruscha _ru

dasta I
1 ручка, рукоятка; рукоять, черенок; ◆ ketmon ~(si) рукоятка кетменя; ◆ bolta ~si топорище; ◆ keli ~(si), ugʻir ~(si) пест;
2 гриф (музыкального инструмента).

dasta II
1 связка; стопка, пачка; пучок; ◆ bir ~ pul пачка денег; ◆ bir ~ gul букет цветов; ◆ bir ~ piyoz пучок лука; ◆ nur ~si физ. пучок лучей; ◆ bir ~ qarta колода карт; ◆ ~-~ пачками; ◆ ~-~ gul букеты цветов;
2 спец. связки (вьюнка, гузапаи и пр. в которых, вьют коконы гусеницы шелкопряда);
3 группа, кучка, горстка (людей).