did

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

did

Etimologiyasi

DID Bu ot eroniy tillar taraqqiyotining qadimgi davriga mansub zurkum sinkretizmining hozirgi tilga yetib kelgan vakili boʻlib, did(an) feʼlining asosi bilan tovush jihati bir xil. Bu ot ПРСda [did] shaklida choʻzik i tovushi bilan (232), ТжРСda did shaklida qiska i tovushi bilan (128), OʻTILda ham shunday shaklda (223) yozilgan. ПРСda va ТжРСda bu ot asli 'koʻrish', 'koʻz bilan kuzatish' maʼnosini anglatishi taʼkidlangan: OʻTILda bu otga berilgen 'goʻzadlikni, nafosatni his etish, undan estetik zavq olish kobiliyati' maʼnosi keyinchadik paydo boʻlgan, eng keyin 'fahm', idrok maʼnosi yuzyaga kelgyan. Bu ot oilyan oʻzbek tilidya did-farosat juft oti tuzilgyan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. l-ij — qarash, nigoh; kuzatish

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Goʻzallikni, nafosatni his etish, undan estetik zavq olish qobiliyati. ◆ Nozik did. Did bshshn kiyinmoq. Didiga toʻgʻri (mos) kel-moq. Har kimning didi boshqa, har gulning hidi boshqa. Maqol . m ◆ Ustushshr naqshin-kor, bino peshtoqlariga did bilan rang berilgan edi. E. Usmonov, „Yolqin“ . ◆ Hovlidagi orastalik uy egasining yaxshi did egasi ekanidan dalolat edi. "Yoshlik" . ◆ Xalqimiz-ning kitobga boʻlgan ehtiyoji, estetik didi ham oʻsmoqda. "Saodat" .

Didiga oʻtirmoq Maʼqul kelmoq. ◆ Ayolning xushsuxanligiyu pazandaligi ham, uy-roʻzgʻor tutishi ham Rohat xolaning didiga oʻti-rishdi. L. Tojiyeva, „Mehrim sizga, odamlar“ .

2 Aql-farosat, fahm, idrok. ◆ Didingga did qoʻsh, Farosatingga — farosat. Maqol . n ◆ Dunyodan umidi boʻlmagan odamda did ham, orzu-havas ham suvga urib ketar ekan. A. Qa\-hor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

Didini bermoq Oʻxshab ketmoq, oʻxshab koʻrinmoq, oʻxshamoq. ◆ Oʻzi yosh boʻlsa ham, oltmish yashar cholning didini beradi.

Antonimlari

ДИД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

did
1 вкус, чувство изящного; ◆ ~ bilan со вкусом; ◆ bu mening ~imga yoqmaydi или ◆  ~imga toʻgʻri kelmaydi это не в моём вкусе; ◆ ~ingga qoyilman 1) я восхищён твоим вкусом; 2) ирон. ну и вкус у тебя!;
2 догадливость, сообразительность; ◆ ~i bor odam 1) человек со вкусом; 2) догадливый, сообразительный человек; ◆ ~i yoʻq odam 1) человек, у которого нет вкуса; 2) недогадливый, несообразительный человек; * ◆ ~ini bermoq смахивать, быть похожим.

Inglizcha (en)

Hol

did