doʻmbaloq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

doʻm-ba-loq

Etimologiyasi

DOʻMBALOQ ’boshni yerga tirab bir necha marta dumalash’. Bolalar maysa ustida doʻmbaloq oshib oʻynaydi. Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’doʻng holat hosil qil-’ maʼnosini anglatgan töŋ- feʼlining ’takror’ maʼnosini ifodalovchi -mälä qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan -q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, III, 280); soʻz boshlanishidagi t undoshi d undo — shiga, ŋ undoshi taʼsirida m undoshi b undoshiga, ke-yinchalik b undoshi taʼsirida ŋ undoshi m undoshiga almashgan; oʻzbek tilida q undoshi oldidagi ä unlisi â unlisiga almashgan, ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: (töŋ- + mälä = töŋmälä-) + q = töŋmäläq > döŋmäläq > döŋbäläq > dömbäläq > dombälâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

doʻmbaloq oshmoq ayn. umbaloq oshmoq q. umbaloq. Davron salto qilganday doʻmbshyuq oshib tushdi. P. Qodi-rov, Uch ildiz.

Antonimlari

ДЎМБАЛОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.