egmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

eg-moq

Etimologiyasi

EG— yuqoridan pastga qayir>—’. Olcha shoxini e g i b, mevasini terib oldi. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl eŋ- tarzida talaffuz qilinib (ЭСТЯ, I, 331), keyinroq ŋ undoshi g undoshiga almashgan (Devon, I, 180; DS, 165): eŋ- > eg-(Oʻzbek tili shevalarida bu feʼl g undoshini y undo — shiga almashtirib, ey- tarzida ham talaffuz qilinadi: eg— > EY-).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Toʻgʻri, tik holatidan biror tomonga tortmoq; qayirmoq, bukmoq. ◆ Daraxt shoxini egmokNovdani ikki uchidan ushlab egmok- ■■ ◆ Daryo tomondan gʻirillab esib turgan shabada yoʻl boʻyidagi oʻt-oʻlanlarni egar, tebratar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Etak tutib, tik koddimni egarmishman, Kunga kuyib, men ham paxta terarmishman. "Mushtum" .

2 Oʻz izmiga boʻysundirmoq, itoat et-tirmoq. ◆ E nodon kiz, Toʻlkinjon shuncha qiz-larning ichida seni sevib kolgani uchun shod-lan! Mayli, bari bir egib olaman! F. Mu-sajon, „Huri“ . ◆ Nima qilsa, ishyoqmaslarni egib olish mumkin? "Oʻzbekiston qoʻriqlari" .

Bosh egmoq 1) boshini quyi solmoq. ◆ Bo-zorkul bunday paytlarda bosh egib, xomush oʻtirardi. A. Muxtor, „Chinor; 2) oʻzini itoatli, taʼzimda tutmoq“ . ◆ Polvon yosh bola-ga oʻxshaydi, kekni bilmaydi, bosh egib vorsa, albatta, kechiradi. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ . ◆ ..jindek toqat qiling, toqatliga togʻ bosh egarmish. K. Yashin, „Hamza; 3) boʻysunmoq, izmidan chiqmaslik“ . ◆ Jaholatga.. shafqat bilmas zolimlarga hech qachon bosh egmayman. K. Yashin, „Hamza“ . Boʻyin egmoq 1) yoʻliga yurmoq, aytganiga yurmoq; boʻysunmoq. ◆ Eski raislar boʻyin egarmikin bu yosh juvonga. Ishlasa ham bir yil ishlaydi. I. Rahim, „Ixlos; 2) ishga qayishmoq, koʻnmoq“ . ◆ Aroq-xoʻrlikka mukkasidan ketgan Abdujabbor ijtimoiy foydali mehnatga boʻyin egmay qoʻyibdi. "Mushtum" . ◆ Hozir shunchalik past ishga ham boʻyin egish zarurati bor edi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

</a>?L£5?x~-

Antonimlari

ЭГМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

egmoq
1 нагибать; склонять; ◆ olmaning shoxini ~ нагнуть ветку яблони, ◆ bosh ~ 1) наклонять, опускать голову; поникнуть головой; 2) перен. покоряться; toqatliga togʻlar egar boshini посл. перед терпеливым и горы склонят главы, терпеливому и горы покорятся;
2 гнуть, сгибать, изгибать, искривлять; egib yubormoq согнуть; egib olmoq 1) согнуть; 2) перен. взять в руки; сломить; ◆ boʻyin ~ (букв. гнуть шею) смиряться; покоряться; mard yigit dushman oldida boʻyin egmaydi храбрый молодец не покоряется врагу;
3 перен. подчинять своей воле, брать в руки; bolani yoshligidan egib olish kerak ребёнка надо брать в руки смолоду.