elat

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

e-lat

Etimologiyasi

ELAT ’bir urugʻ-qabilaga mansub kishilar’; ’qa-bilalar birlashmasi’. Bu kishi mening e l a t i m b oʻ l a d i. □ Oʻzbek e l a t i XI asrda shakllangan. Bu soʻz el otidan jamlik maʼnosini ifodalovchi -(ä)t qoʻshimchasi bilan hosil qilingan deyiladi: el + ät = elät (ЭСТЯ, I, 343).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Kishilarning millat shakliga kelmasdan oldingi tarixiy birligi. ◆ Koʻpdir mamlakatda ellar, elatlar, Qadim va pokadim xalqlar, mshiatlar. A. Oripov, „Yillar armoni“ .

2 El, el-xalq, qabila. ◆ Qabila boshligʻi Oltinoy oʻz elatining toʻk, tinch boʻlishi uchun hamisha koygʻurarkan. "Oʻzbekiston qoʻriq-lari" . Doriga tortdi, deb karvonlar aytdi,

Hamma elat oʻlganini eshitdi. "Yusuf va Ahmad".

3 Bir joyli yoki bir qabilaga, uruqqa mansub kishilar (bir-biriga nisbatan). Bu kishi mening zlatim, m ◆ Elatlar maxorka oʻrab, huzur bilan torta boshladilar. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ Ha, elat, yotoqqa hamma-dan ilgari kiradigan odatingiz yoʻk edi, nima boʻldi? V. Gʻofurov, „Vafodor“ .

4 Yurt, diyor; mamlakat. ◆ El sevgan kishi elatga oksoqol boʻladi. Maqol . ■■ ◆ Menoʻlsam, seniki Jambil elatim. Harna borim, bari arkon davlatim. "Ravshan" . ◆ Borsang, obod boʻlar oʻsgan elating, Avj oladi ziyoda boʻp davlating. "Murodxon" .

Antonimlari

ЭЛАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

elat
1 страна; родина; ◆ Men oʻlsam, seniki Chambil ~im («Равшан») Если я умру, то моя страна Чамбил будет твоей; ◆ Koʻzim koʻrdir, ketolmayman ~ga («Гўрўѓли») Я слепой и не смогу вернуться на родину;
2 племя, род; соплеменники; ◆ Qanday boʻldi bu mening maslahatim? Javob bergin, katta-kichik ~im («Гўрўѓли») Ну как мой совет? Отвечай, весь мой народ, от мала до велика;
3 земляк (человек из одного города, из одного кишлака и т. п.); Elatlar maxorka oʻrab huzur bilan torta boshladilar (Ойбек, «Ќуёш ќораймас») Земляки закрутили самокрутки и с удовольствием начали затягиваться махоркой.